لایه دو بلاکچین چیست و چطور کار می‌کند؟ راه‌حلی برای بهبود تراکنش و امنیت

بلاکچین یک پایگاه داده ایمن است که برای تعدادی عضو ( گره یا Nods) شبکه به اشتراک‌گذاری می‌شود که همه اعضا به اطلاعات موجود در آن دسترسی دارند. بلاکچین نوعی پایگاه داده یا دفترکل (Ledger) مشترک است که همه اعضا به پایگاه‌داده دسترسی دارند و می‌توانند هر یک از اطلاعات مندرج را به‌روزرسانی کنند و به اشتراک بگذارند. معاملات در دفتری به نام دفترکل ثبت می‌شوند.

به‌طورکلی این فناوری با اسم DLT(Distributed Ledger Technology) شناخته می‌شود. اعضا با توکن‌های دیجیتال یا ارز، بلاکچین‌ها را به‌روز می‌کنند. بلاکچین امکان ثبت دائمی تراکنش‌ها، تغییرناپذیری و شفافیت آن‌ها را فراهم می‌کند که امکان مبادله هر چیزی که دارای ارزش مالی است را ممکن می‌سازد. در حال حاضر چندین لایه بلاکچین وجود دارند. در این مقاله قصد داریم به شرح لایه دو بلاکچین و تفاونت آن با لایه یک بپردازیم.

بلاکچین چگونه عمل می‌کند؟

هنگامی که به داده‌های یک بلاکچین دسترسی داده می‌شود یا تغییر می‌یابد، سابقه این عمل در یک پوشه به نام بلاک (Block) در کنار دیگر تراکنش‌ها ذخیره می‌شود. تراکنش‌های ذخیره‌شده از طریق هش‌های (Hash) منحصربه‌فرد و غیرقابل‌تغییر رمزگذاری می‌شوند. بلوک‌های داده جدید، بلوک‌های قدیمی را بازنویسی و به‌روز نمی‌کنند؛ بلکه آن‌ها ضمیمه می‌شوند تا بتوان هرگونه تغییری را رصد کرد و ازآن‌جایی‌که همه تراکنش‌ها رمزگذاری شده‌اند، این سوابق تغییرناپذیر هستند؛ بنابراین، هرگونه تغییر در دفترکل می‌تواند توسط شبکه شناسایی و یا حتی رد شود.

این بلوک‌های داده‌های رمزگذاری شده به‌طور دائمی به یکدیگر متصل یا زنجیر (Chain) می‌شوند. تراکنش‌ها به‌طور متوالی و نامحدود ثبت می‌شوند و یک سابقه حسابرسی جامع ایجاد می‌کنند که امکان مشاهده نسخه‌های گذشته زنجیره بلوک را فراهم می‌کند.

هنگامی که داده جدید به شبکه اضافه می‌شود، اکثر اعضا باید مشروعیت داده‌های جدید را بر اساس مجوزها یا دلایل اقتصادی، تایید کنند. به این فرایند مکانیسم‌های اجماع می‌گویند. هنگامی که به اجماع رسیدند، یک بلوک جدید ایجاد و به زنجیره متصل می‌شود. سپس تمام گره‌ها به‌روز می‌شوند تا تاثیر آن‌ها روی دفترکل بلاکچین اجرا شود.

بلاکچین و ارز دیجیتال چگونه به هم مرتبط هستند؟

بلاکچین به خریداران و فروشندگان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به بانک یا سایر واسطه‌ها، ارزهای دیجیتال را به‌صورت آنلاین معامله کنند. مانند بلاکچین، برنامه‌های DeFi نیز غیرمتمرکز هستند، به این معنی که هر کسی که به یک برنامه دسترسی دارد، بر هر تغییری که در آن ایجاد شده است، کنترل دارد. این یعنی کاربران به‌طور بالقوه کنترل مستقیم بیشتری روی پول خود دارند.

لایه دو بلاکچین چیست؟

در یک توضیح ساده، بلاکچین‌ها لایه‌هایی دارند؛ لایه دو بلاکچین به هر چارچوب (Framework) جدیدی که بر روی بلاکچین اصلی ساخته می‌شود، گفته می‌شود. در ادامه با چند نمونه از فریم‌ورک‌های لایه دو آشنا می‌شوید. اما قبل از آن اجازه دهید نحوه عملکرد لایه دو و همچنین تفاوت اصلی آن با لایه ۱ را بررسی کنیم.

لایه ۲ بلاکچین چگونه کار می‌کند؟

لایه دو بلاکچین در واقع مقیاس‌پذیری، سرعت تراکنش و توان عملیاتی را با امنیت بیشتر ارتقا می‌دهد. پردازش تراکنش‌ها خارج از زنجیره انجام می‌شود و سپس به زنجیره اصلی بر می‌گردد.

تفاوت بین لایه ۱ و لایه ۲ بلاکچین چیست؟

هر راه‌حل لایه ۱ برابر است با یک تغییر در ساختار خود بلاکچین. این مورد به تغییر اندازه بلوک، ایجاد مکانیسم اجماع جدید و غیره منجر شود؛ درحالی‌که، راه‌حل‌های لایه ۲ خارج از زنجیره عمل می‌کنند.

آن‌ها روش پردازش و سازماندهی تراکنش‌ها و داده‌ها را به‌جای بازنگری آن‌ها، بهبود می‌بخشند. پس از سازماندهی داده‌ها، آن‌ها تراکنش‌ها را به بلاکچین اصلی بازمی‌گردانند.

همچنین، لایه ۱ بلاکچین در اکوسیستم غیرمتمرکز است، درحالی‌که پروتکل لایه ۲، ادغام یک شخص ثالث است که ممکن است همراه بلاکچین لایه ۱ استفاده شود. همان‌طور که قبلا اشاره کردیم، لایه ۱ به بلاکچین‌هایی اشاره دارد که همه ما می‌شناسیم؛ مانند بیت‌کوین، اتریوم و غیره.

آیا لایه ۳ وجود دارد؟

شبکه‌های بلاکچین در لایه ۲ متوقف نمی‌شوند: جدای از آن، آن‌ها تمایل به معرفی لایه ۳ دارند.

لایه ۳ تمام برنامه‌هایی است که کاربران در بالای بلاکچین ایجاد می‌کنند. این‌ها جنبه کاربری شبکه‌ها را بهبود می‌بخشد و ویژگی‌های آن‌ها را بسیار کاربرپسندتر می‌کند. چند نمونه از راه‌حل‌های لایه ۳ عبارت‌اند از Uniswap و پروژه‌های مختلف بازی مانند Blockchain Cuties.

انواع فریم ورک لایه دو بلاکچین

راه‌حل‌های لایه ۲ عناصر اضافه‌شده‌ای هستند که در کنار بلاکچین اصلی استفاده می‌شوند، نه به‌جای آن.

زنجیره‌های جانبی (Sidechains)

زنجیره‌های جانبی شبکه‌های مجزایی هستند که می‌توانند تراکنش‌ها را به‌طور کارآمد پردازش کنند و قابلیت همکاری کامل با بلاکچین‌های اصلی خود را دارند.

آن‌ها بخشی از فریم‌ورک لایه ۲ نیستند، بلکه راه رفع مشکلات مقیاس‌بندی (کارکرد در مقیاس بالا) هستند. هر زنجیره جانبی، پروتکل منحصربه‌فرد خودش را در زمینه‌های اجماع، اندازه بلوک، امنیت و غیره دارد.

زنجیره‌های جانبی به‌طور مستقل از بلاکچینی که به آن متصل است، پشتیبانی می‌کند. راه‌حل‌های اعمال‌شده‌ای که بیتکوین برای مقیاس بالا از آن بهره می‌برد (شبکه Liquid)، عمدتا توسط صرافی‌ها برای تسهیل تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر اعمال می‌شد، اکنون آن‌ها اغلب به زنجیره‌های جانبی روی آورده‌اند.

پلاسما (Plasma)

پلاسما اتریوم، فناوری قرارداد هوشمند را با تاییدیه رمزنگاری‌شده ترکیب می‌کند تا تراکنش‌های سریع و ارزان در شبکه‌های لایه ۱ فراهم کند.

نتیجه به بارگیری تراکنش‌ها بر روی زنجیره‌های جانبی، معروف به زنجیره‌های پلاسما (فرزند)، منتهی می‌شود. زنجیره‌های پلاسما عمدتا مستقل هستند و فقط به‌صورت دوره‌ای در صورت بروز اختلافات به شبکه اصلی گزارش می‌دهند.

این نوع فریم‌ورک لایه ۲ را می‌توان به‌صورت درختی تصور کرد؛ زنجیره‌های فرزند، هر کدام هدف خود را دارند و روی هم ساخته می‌شوند. پلاسما خیلی محبوب نیست؛ چرا که هنوز معایب زیادی دارد و همچنان تحت بررسی است، بنابراین هر

مشکلی موقتی است.

والیدیوم (Validium)

والیدیوم یکی دیگر از انواع چارچوب لایه دو بلاکچین است که می‌تواند به‌طور چشمگیری کارمزد تراکنش‌ها را کاهش دهد و به‌طور هم‌زمان سرعت تراکنش‌ها را افزایش دهد. این راه‌حلی است که تراکنش‌های بلاکچین را خارج از شبکه اصلی پردازش می‌کند.

این عملیات خارج از زنجیره و با استفاده از قراردادهای هوشمند تایید می‌شود. این نوع چارچوب لایه ۲، داده‌ها را روی بلاکچین ذخیره نمی‌کند که برای امنیت شبکه زنگ خطر است؛ اما در عوض امکان تراکنش‌های بسیار سریع‌تر و ارزان‌تری را فراهم می‌کند.

کانال‌های وضعیت (State channels)

کانال‌های وضعیت، کانال‌هایی هستند که به لایه اول (زنجیره بلاکچین) وصل شده، عملیات مختلفی را انجام می‌دهند و دوباره به زنجیره اصلی گزارش می‌دهند.

این کانال‌ها فوق‌العاده موثر هستند و به کاربران اجازه می‌دهند هر تعداد تراکنش را انجام دهند درحالی‌که تنها دو نمونه از داده‌های تراکنش را به زنجیره اصلی ارسال می‌کنند.

متاسفانه، راه‌اندازی این کانال‌ها بسیار پرهزینه است و نیاز به چک‌شدن دوره‌ای دارند. این نوع چارچوب، توسط شبکه لایتنینگ بیت‌کوین (Bitcoin’s Lightning Network) استفاده می‌شود.

زنجیرهای رول‌آپ (Rollup chains)

Rollup chains می‌توانند صدها تراکنش را درون شبکه لایه ۱ در یک تراکنش جدا جمع کنند. درعین‌حال، ازآن‌جایی‌که اجرای تراکنش‌ها در واقع روی بلاکچین لایه ۱ انجام می‌شود، تمام داده‌های درگیر کاملا ایمن باقی می‌مانند. دو نوع زنجیره جمع‌آوری وجود دارد، زنجیره‌های صفر دانش (Zero-Knowledge) و خوش‌بینانه(Optimistic).

آن‌ها در نحوه انتقال داده‌های تراکنش به لایه ۱ متفاوت عمل می‌کنند. رول‌آپ‌های صفر دانش سریع‌تر از رول‌اپ خوش‌بینانه (Optimistic Rollups) هستند، اما کاربرپسند نیستند.

لیست 20 تا از ارزهای دیجیتال لایه دو بلاکچین

• Polygon
• Immutable X
• Synthetix Network
• Optimism
• Loopring
• Cartesi
• 0x
• Celer Network
• OMG Network
• dYdX Token
• Metis Token
• Perpetual Protocol
• Boba Network
• GMX
• ZKSpace
• Nahmii
• Aventus
• NvirWorld
• Myria
• DeversiFi

سخن اینوکس با شما

بلاکچین یک فناوری نوظهور در دنیای دیجیتال به شمار می‌رود؛ به‌واسطه ظهور بلاکچین کاربر می‌تواند با امنیت و سرعت بیشتری به انجام معاملات دیجیتالی بپردازد. لایه ۱ بلاک چین به شبکه‌ای اشاره دارد که زیرساخت و اجماع پروژه‌های لایه ۲ را در بالای آن ارائه می‌دهد.

شرکت‌های ارز دیجیتال سعی دارند با استفاده از طرح‌های جدیدی از چارچوب‌های مختلف بلاکچین، روند تراکنش‌ها را با امنیت هر چه بیشتر سرعت ببخشند. همان‌طور که در مقاله حاضر گفته شد، فناوری لایه دو بلاکچین یکی از همین طرح‌هاست که در آن تراکنش‌ها پردازش و برای ثبت به بلاکچین لایه اول بازمی‌گردند. همچنین این لایه دارای فریمورک‌های مختلف است که به تفسیل ارائه دادیم.

سوالات متداول