پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیست؟ آموزش نحوه تشخیص Pump and Dump

بازار ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر رشد شدیدی داشته اما متأسفانه این فرصت‌های سودآور و فضای نسبتاً بدون نظارت، زمینه مناسبی برای کلاهبرداران فراهم کرده است. یکی از رایج‌ترین روش‌های کلاهبرداری در این بازار، استراتژی پامپ و دامپ است. پامپ و دامپ در ارز دیجیتال به عملیاتی گفته می‌شود که طی آن، ارزش یک توکن به‌صورت مصنوعی افزایش می‌یابد تا سرمایه‌گذاران را جذب کند و سپس با فروش ناگهانی، قیمت آن سقوط می‌کند.

کلاهبرداران Pump and Dump از تکنیک‌های روانشناسی استفاده می‌کنند تا قربانیان را به دام بیندازند. آن‌ها با نشان دادن فرصت‌هایی برای «پولدار شدن سریع» روی احساسات افراد تأثیر می‌گذارند. بسیاری از قربانیان به دلیل ترس از دست دادن فرصت (FOMO) وارد این معاملات می‌شوند. معنی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیزی نیست جز یک ترفند دستکاری بازار که بیشترین ضرر را متوجه سرمایه‌گذاران تازه‌کار و ناآگاه می‌کند.

هرچه اطلاعات بیشتری درباره پامپ و دامپ چیست و چگونه کار می‌کند داشته باشید، احتمال کمتری وجود دارد که قربانی این کلاهبرداری‌ها شوید. در این مقاله از اینوکس، شما با نحوه عملکرد پامپ و دامپ، تشخیص پامپ و دامپ از طریق نشانه‌های آشکار و پنهان و راه‌های محافظت از خود در برابر این الگو آشنا خواهید شد.

پامپ و دامپ چیست؟

در این مورد بخوانید: پیپر تریدینگ (معاملات کاغذی) چیست؟ آموزش کامل و بررسی چالش‌ها

پامپ و دامپ در ارز دیجیتال نوعی دستکاری بازار است که طی آن، کلاهبرداران مقدار زیادی از یک ارز دیجیتال کم‌ارزش را ایجاد یا خریداری می‌کنند، سپس با تبلیغات گسترده قیمت آن را به طور مصنوعی افزایش می‌دهند و در نهایت دارایی‌های خود را به قیمت بالا به سرمایه‌گذاران بی‌خبر می‌فروشند. معنی Pump and Dump در ارز دیجیتال با دو مرحله اصلی شناخته می‌شود: «پامپ» یا افزایش مصنوعی قیمت و «دامپ» یا فروش ناگهانی.

زمانی که گردانندگان این طرح توکن‌های خود را می‌فروشند، عرضه افزایش می‌یابد و قیمت کاهش پیدا می‌کند. از آنجا که بسیاری از این دارایی‌ها ارزش واقعی ندارند، قیمت‌ها پس از دامپ بهبود نمی‌یابند. در نتیجه، سرمایه‌گذاران بی‌گناه با توکن‌های تقریباً بی‌ارزش باقی می‌مانند، در حالی که کلاهبرداران سود خود را به جیب می‌زنند.

پامپ و دامپ یعنی چه؟ در واقع این اصطلاح به فرآیندی اشاره دارد که در آن، یک گروه هماهنگ با استفاده از تاکتیک‌های بازاریابی فریبنده و ایجاد حس اضطرار، سرمایه‌گذاران را تشویق می‌کنند تا در یک پروژه ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند. طبق داده‌های چینالاسیس، ۲۴٪ از تمام توکن‌های راه‌اندازی شده در سال ۲۰۲۲ نشانه‌هایی از یک طرح پامپ و دامپ داشتند. سرمایه‌گذاران ۴.۲ میلیارد دلار برای خرید این توکن‌ها هزینه کردند، در حالی که کلاهبرداران تنها ۳۰ میلیون دلار سود خالص به دست آوردند.

تشخیص پامپ و دامپ نیازمند هوشیاری و شک سالم است. با یادگیری نشانه های پامپ و دامپ و آشنایی با این الگو، می‌توانید از افتادن در دام این کلاهبرداری‌ها جلوگیری کنید.

در این مورد بخوانید: حباب ارز دیجیتال چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟

تاریخچه پامپ و دامپ چیست؟

پامپ و دامپ منحصر به دنیای ارزهای دیجیتال نیست و ریشه در بازارهای مالی سنتی دارد. تاریخچه این الگو به اوایل قرن ۱۸ و حباب دریای جنوب برمی‌گردد. در آن زمان، حتی پادشاه بریتانیا، جرج اول، سهام شرکت دریای جنوب را خریداری کرد. وقتی این حباب در سال ۱۷۲۰ ترکید، افراد مشهوری مانند اسحاق نیوتن، اعضای انجمن سلطنتی و بی‌شمار سرمایه‌گذار ثروتمند و فقیر از قربانیان آن بودند.

کلاهبرداران پامپ و دامپ با گذشت زمان تکامل یافته‌اند. جردن بلفورت، شخصیت اصلی فیلم «گرگ وال استریت»، به دلیل Pump and Dump سهام پنی از طریق تماس‌هایی توسط کارگزاری خود، استراتون اوکمونت، به زندان افتاد. این نشان می‌دهد الگوی پامپ و دامپ در طول تاریخ همواره وجود داشته و تنها ابزارهای اجرای آن تغییر کرده است.

اکنون، در میان خلأهای قانونی، کلاهبرداران ارز دیجیتال از اینترنت برای کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران استفاده می‌کنند. معنی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال با بازارهای سنتی مشابه است، اما به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و گمنام بودن تراکنش‌ها، تشخیص Pump and Dump در این بازار دشوارتر است.

مراحل Pump and Dump چیست؟

در این مورد بخوانید: لیکویید شدن چیست؟ راهنمای کامل جلوگیری از لیکویید شدن در ترید

پامپ و دامپ در ارز دیجیتال معمولاً طی چهار مرحله مشخص اتفاق می‌افتد. آشنایی با این مراحل به شما کمک می‌کند تا این الگو را بهتر درک کنید و احتمال گرفتار شدن در این دام را کاهش دهید.

مرحله پیش‌راه‌اندازی

مرحله اول پامپ و دامپ، ایجاد هیجان اولیه حول یک توکن نسبتاً بی‌ارزش است. همه چیز به تبلیغات برمی‌گردد—هرچه تبلیغات بیشتر باشد، سرمایه‌گذاران بیشتری خرید می‌کنند و در نتیجه جیب کلاهبرداران پرتر می‌شود.

کلاهبرداران معمولاً این احساس ترس از دست دادن فرصت (FOMO) را از طریق پلتفرم‌هایی مانند توییتر، دیسکورد و تلگرام ایجاد می‌کنند. هرجا که افراد ناآگاه برای هدف قرار دادن وجود داشته باشند، کلاهبرداران ضربه خود را خواهند زد.

در این مرحله، تاکتیک‌هایی مانند وایت لیست‌ها و پیش‌فروش برای ایجاد پایه‌ای از خریداران اولیه به کار گرفته می‌شود. یک وایت لیست، دسترسی زودهنگام و اغلب امتیازات اضافی به برخی شرکت‌کنندگان می‌دهد. متأسفانه، کلاهبرداران از آن‌ها برای ایجاد فضایی انحصاری استفاده می‌کنند تا شما احساس خاص بودن کنید.

مرحله راه‌اندازی

در مرحله راه‌اندازی، کلاهبرداران از تبلیغ‌کنندگان استفاده کرده تا قربانیان بیشتری را به پروژه جذب کنند. معنی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال در این مرحله با تبلیغات گسترده نمود پیدا می‌کند. تبلیغ ارز دیجیتال به ترویج یک توکن یا کوین اشاره دارد؛ معمولاً توسط افرادی با دنبال‌کنندگان زیاد در رسانه‌های اجتماعی یا دارای شهرت و اعتبار برای افزایش ارزش درک شده توکن.

تبلیغ‌کنندگان از FOMO استفاده می‌کنند تا حس فوری بودن وضعیت و هیجان ایجاد کنند. به شما می‌گویند: «شما به وایت لیست نرسیدید و پیش‌فروش را از دست دادید؟ بسیار خوب، این آخرین فرصت شما برای ورود به سطح پایه و کسب میلیون‌ها دلار در مراحل بعدی است.» قربانیان خودشان را در دام تبلیغ توکن برای کلاهبرداران می‌یابند زیرا تحت تأثیر هیجان دروغین قرار گرفته‌اند.

در این مورد بخوانید: تارگت در ارز دیجیتال چیست؟ آموزش کامل تارگت گذاری در ترید

مرحله پامپ

مرحله بعدی، پامپ است. این یعنی قربانیان محکوم به شکست حالا خرید کرده‌اند که باعث می‌شود قیمت دارایی به شدت افزایش یابد. در این نقطه، کسانی که پیش‌فروش را از دست داده‌اند اغلب احساس می‌کنند که فرصت‌شان برای همیشه از دست رفته است. اما اینجاست که اشتباه رخ می‌دهد. هرچه سرمایه‌گذاران تازه‌وارد با قیمت‌های بالاتر خرید کنند، قیمت بالاتر می‌رود و متأسفانه، این دقیقاً همان چیزی است که کلاهبرداران برایش برنامه‌ریزی می‌کنند.

تشخیص پامپ و دامپ در این مرحله دشوار است، زیرا افزایش قیمت می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز به نظر برسد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند این رشد قیمت به دلیل محبوبیت پروژه است، در حالی که در واقع نتیجه دستکاری هدفمند بازار است.

مرحله دامپ

هنگامی که قیمت توکن به سطحی رسید که کلاهبرداران آن را سودآور می‌دانند، هماهنگ می‌شوند و دارایی‌های خود را به طور همزمان می‌فروشند. این فروش گسترده باعث می‌شود عرضه توکن بسیار بیشتر از تقاضای آن شود و در نتیجه قیمت سقوط کند. این امر به نوبه خود باعث وحشت در میان سرمایه‌گذاران می‌شود که آن‌ها نیز برای فروش عجله می‌کنند. اما برای آن‌ها دیگر خیلی دیر شده است: توکن‌ها هیچ ارزشی ندارند. تمام نقدینگی توکن تخلیه شده و کلاهبرداران با سود هنگفت و سرمایه‌گذاران بدشانس با دارایی‌های دیجیتال بی‌ارزشی که نمی‌توانند بفروشند، باقی می‌مانند.

درک این چهار مرحله کلیدی Pump and Dump و نشانه های پامپ و دامپ در هر مرحله، به شما کمک می‌کند تا از افتادن در دام این نوع کلاهبرداری‌ها اجتناب کنید و این الگو را زودتر شناسایی کنید.

چگونه پامپ و دامپ را تشخیص دهیم؟

در این مورد بخوانید: سوشال تریدینگ چیست؟ راهنمای جامع اموزش سوشال تریدینگ

برای تشخیص پامپ و دامپ دقت به خرج دهید. شما نیازی به دانش فنی عمیق برای شناسایی نشانه های پامپ و دامپ ندارید، فقط باید هوشیار باشید. در ادامه نشانه های یک Pump and Dump را بررسی می‌کنیم.

تخصیص توکن‌ها

هنگام بررسی یک پروژه، بررسی کنید که توکن چگونه و کجا تخصیص داده شده است. برای پیش‌بینی ارزش بالقوه یک دارایی باید تعداد کل دارایی‌هایی که صادر خواهد شد و مقصد آن‌ها را بدانید.

می‌خواهید در دارایی سرمایه‌گذاری کنید که بیشتر توکن‌هایش به یک نهاد متمرکز تخصیص داده شده است؟ در این صورت، این بدان معناست که آن قدرت مرکزی می‌تواند همه دارایی‌های خود را یکجا بفروشد و باعث سقوط قیمت شود. پس قبل از خرید، همیشه برنامه تخصیص کامل، مالکیت بنیانگذاران یا همکاران بر بخش قابل توجهی از کل دارایی‌ها و دوره‌های وستینگ و اسکرو برای افراد داخلی پروژه را بررسی کنید.

می‌توانید ادعاهای آن‌ها را با استفاده از بلاک اکسپلورر‌هایی مانند اترسکن در شبکه بررسی کنید تا دقیقاً مشخص شود همه توکن‌ها کجا هستند. البته، تخصیص فقط بخشی از مشکل است. بنیانگذاران هر پروژه ارز دیجیتال چطور؟

اعتبار بنیانگذاران

اعتبار بنیانگذاران پروژه حجم زیادی از اطلاعات را درباره مشروعیت و قابل اعتماد بودن توکن به ما می‌دهد. در تشخیص پامپ و دامپ باید به دنبال پاسخ سؤالاتی مانند این موارد باشید:

• آیا بنیانگذاران درباره هویت خود و پروژه‌های قبلی شفاف هستند؟
• آیا بنیانگذاران قبلاً با کلاهبرداری‌ها یا مناقشات خاصی مرتبط بوده‌اند؟
• آیا بنیانگذاران سابقه ساخت پروژه‌های مشروع و موفق را دارند؟
• آیا پروفایل‌های رسانه‌های اجتماعی و حضور آنلاین بنیانگذاران معتبر است؟

پرس‌وجوهای مشابه می‌تواند به شما کمک کند تا نشانه‌ های پامپ و دامپ را کشف کنید. به طور خلاصه، یک کلاهبردار به ندرت یک بار کلاهبرداری می‌کند.

در این مورد بخوانید: کپی تریدینگ چیست؟ راهنمای جامع آموزش Copy Trading

فعالیت مشکوک در شبکه‌های اجتماعی

شما می‌توانید برخی نشانه های پامپ و دامپ را با نظارت بر فعالیت رسانه‌های اجتماعی پروژه تشخیص دهید.

اولاً، بسیاری از پروژه‌های پامپ و دامپ ممکن است بخش کامنت‌ها را برای پست‌های رسانه‌های اجتماعی خود ببندند. معمولاً این کار را برای جلوگیری از بازخورد منفی یا اجتناب از پاسخ به سؤالات انجام می‌دهند. این روش بسیار خوبی برای تشخیص کلاهبرداری است، زیرا هر پروژه مشروعی معمولاً بازخورد و مشارکت کاربر را افزایش می‌دهد.

در مرحله بعد، ممکن است با نسبت‌های عجیب فالوور یا لایک/بازدید مواجه شوید. اگر مشارکت پست معمولاً با تعداد دنبال‌کنندگان پروژه نامتناسب باشد، احتمالاً نشان‌دهنده مشارکت فیک است. همچنین می‌توانید حساب‌هایی را که پست یک پروژه را لایک و کامنت می‌کنند بررسی کنید تا دریابید آیا واقعی به نظر می‌رسند یا خیر.

سرانجام، بررسی سرور دیسکورد آن‌ها برای فعالیت مشکوک نیز ایده خوبی است. بسیاری از پروژه‌های پامپ و دامپ سرور دیسکوردی پر از اعضای ناراضی یا بات‌ها دارند. تعداد زیاد بات‌ها، فقدان بحث‌های واقعی، یا سیلی از شکایات همگی نشانه های پامپ و دامپ هستند.

الگوی پامپ و دامپ در نمودار قیمت

یکی از مهم‌ترین نشانه های پامپ و دامپ، الگوی قیمتی غیرعادی است. الگوی پامپ و دامپ معمولاً شامل افزایش ناگهانی و شدید قیمت (پامپ) و سپس کاهش سریع و قابل توجه (دامپ) است. اگر قیمت یک ارز دیجیتال به طور ناگهانی بدون دلیل واضحی افزایش یابد، می‌تواند یک نشانه باشد.

همچنین، حجم معاملات غیرعادی می‌تواند نشانه‌ای از پامپ و دامپ باشد. افزایش ناگهانی حجم معاملات همراه با افزایش قیمت و سپس افزایش حجم فروش همراه با کاهش قیمت، الگوی کلاسیک پامپ و دامپ را نشان می‌دهد.

با آگاهی از این نشانه‌های کلیدی، می‌توانید پامپ و دامپ در ارز دیجیتال را بهتر تشخیص دهید و از افتادن در دام آن جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید، معنی Pump and Dump در ارز دیجیتال فریب سرمایه‌گذاران برای خرید در قیمت‌های بالا و فروش با ضرر است.

در این مورد بخوانید: سفارش محدود (Limit Order) در ترید ارزهای دیجیتال چیست؟

خلاصه پامپ و دامپ چیست با اینوکس

در این مقاله از اینوکس به سوال پامپ و دامپ چیست پاسخ دادیم. Pump and Dump در ارز دیجیتال یک استراتژی کلاهبرداری است که در آن ارزش یک توکن به طور مصنوعی افزایش می‌یابد و سپس به طور ناگهانی سقوط می‌کند. این فرایند طی چهار مرحله پیش‌راه‌اندازی، راه‌اندازی، پامپ و دامپ اتفاق می‌افتد و هدف آن سودجویی از سرمایه‌گذاران ناآگاه است. معنی پامپ و دامپ در ارز دیجیتال چیزی نیست جز فریب مردم با وعده‌های سود سریع و ایجاد حس ترس از دست دادن فرصت (FOMO).

تشخیص پامپ و دامپ با شناخت نشانه‌های کلیدی آن امکان‌پذیر است. توزیع نامتعادل توکن‌ها، سابقه مشکوک بنیانگذاران، فعالیت غیرعادی در شبکه‌های اجتماعی و الگوهای قیمتی غیرطبیعی همگی از نشانه های پامپ و دامپ هستند. آگاهی از این الگو و توانایی شناسایی آن، گام اول برای محافظت از سرمایه است.

سوالات متداول