فاندینگ ریت چیست؟ فرمول محاسبه نرخ تامین مالی (Funding Rate)

معاملات مشتقه و به خصوص قراردادهای آتی دائمی (پرپچوال) سال‌هاست که از جمله محبوب‌ترین روش‌های معاملاتی محسوب می‌شوند. این محبوبیت به دلیل امکان کسب سود در هر دو روند صعودی و نزولی بازار و همچنین استفاده از اهرم است. اما آنچه در این میان اهمیت دارد، درک صحیح مفهوم فاندینگ ریت (Funding Rate) است که باعث تنظیم قیمت‌های بازار آتی و اسپات می‌شود.

این شاخص را می‌شود مکانیزمی برای همگرایی قیمت در بازارهای آتی و نقدی در نظر گرفت و می‌تواند به‌عنوان شاخصی برای سنجش احساسات بازار مورد استفاده قرار گیرد. با درک صحیح این مفهوم و نحوه محاسبه آن، می‌توانیم تصمیمات معاملاتی بهتری بگیریم و ریسک‌های خود را به درستی مدیریت کنیم.

در این مقاله از اینوکس قصد داریم به بررسی مفهوم Funding Rate، نحوه محاسبه و تاثیر آن بر بازار بپردازیم.

فاندینگ ریت چیست؟

Funding Rate یا نرخ تامین مالی، کارمزدی دوره‌ای است که بین تریدرها در بازار قراردادهای آتی دائمی (پرپچوال) مبادله می‌شود. برخلاف قراردادهای آتی سنتی که دارای تاریخ انقضا هستند، قراردادهای پرپچوال بدون تاریخ سررسید هستند و می‌توانند به‌صورت نامحدود باز بمانند. به همین دلیل، نرخ تامین مالی به‌عنوان مکانیزمی برای حفظ تعادل بین قیمت‌های بازار آتی و نقدی عمل می‌کند.

زمانی که تقاضا برای پوزیشن‌های خرید (لانگ) افزایش می‌یابد، قیمت در بازار آتی ممکن است از قیمت نقدی فراتر رود. در این شرایط، Funding Rate مثبت می‌شود و دارندگان پوزیشن‌های لانگ باید مبلغی را به دارندگان پوزیشن‌های فروش (شورت) پرداخت کنند. برعکس، وقتی تقاضا برای پوزیشن‌های شورت بالا می‌رود و قیمت آتی پایین‌تر از قیمت نقدی قرار می‌گیرد، Funding Rate منفی شده و معامله‌گران شورت باید به دارندگان پوزیشن‌های لانگ سود پرداخت کنند.

در این مورد بخوانید: پوزیشن لانگ و شورت چیست؟ بررسی تعریف، تفاوت‌ها و نحوه معامله

چرا در قراردادهای پرپچوال به فاندینگ ریت نیاز داریم؟

در قراردادهای آتی سنتی، قیمت‌ها به طور طبیعی با نزدیک شدن به تاریخ انقضا با قیمت نقدی همگرا می‌شوند. اما در قراردادهای پرپچوال که تاریخ انقضایی ندارند، Funding Rate مکانیزمی برای جلوگیری از واگرایی قیمت‌ها است. برای مثال، اگر قیمت بیت کوین در بازار نقدی یا اسپات 90,000 دلار باشد اما در بازار آتی به دلیل تقاضای بالا به 91,000 دلار برسد، این شاخص مثبت باعث می‌شود کسانی که پوزیشن لانگ باز کرده‌اند هزینه بیشتری متحمل شوند و این موضوع تعادل را به بازار باز می‌گرداند.

این مکانیزم به‌عنوان شاخصی برای سنجش احساسات بازار نیز به کار گرفته می‌شود. Funding Rate مثبت نشان‌دهنده خوش‌بینی معامله‌گران و تمایل آن‌ها به خرید است، در حالی که نرخ تامین مالی منفی را بدبینی و فشار فروش در بازار می‌دانیم.

اکثر صرافی‌های معتبر مانند بایننس، Funding Rate را هر 8 ساعت یکبار محاسبه و اعمال می‌کنند.

در این مورد بخوانید: معاملات فیوچرز چیست؟ بررسی کاربردها و استراتژی‌های معاملاتی

نحوه محاسبه فاندینگ ریت

محاسبه فاندینگ ریت بر اساس دو مؤلفه اصلی انجام می‌شود: نرخ بهره (Interest Rate) و شاخص پریمیوم (Premium Index). نرخ بهره معمولاً درصد ثابتی است که توسط صرافی تعیین می‌شود، از سوی دیگر شاخص پریمیوم نشان‌دهنده تفاوت بین قیمت آتی و قیمت نقدی دارایی است.

برای مثال در صرافی بایننس، نرخ بهره روزانه 0.03 درصد است که با توجه به سه دوره 8 ساعته در هر روز، در هر دوره معادل 0.01 درصد محاسبه می‌شود. این نرخ برای اکثر جفت‌ارزها ثابت است، هرچند در برخی موارد استثنائاتی وجود دارد. برای مثال، جفت ارزهای BNB/USDT و BNB/BUSD در بایننس نرخ بهره صفر دارند.

فرمول محاسبه فاندینگ ریت

فرمول کلی محاسبه Funding Rate به این صورت است:

Funding Rate = Premium Index + clamp (Interest Rate – Premium Index, 0.05%, -0.05%)

برای محاسبه کارمزد نهایی که معامله‌گران باید پرداخت کنند، این فرمول استفاده می‌شود:

Funding Fee = Nominal Value of Positions × Funding Rate

که در آن Nominal Value of Positions برابر است با:

Mark Price × Size of Contract

تفاوت نرخ تامین مالی در صرافی‌های مختلف

هر صرافی روش خاص خود را برای محاسبه و اعمال نرخ تامین مالی دارد. در ادامه ۴ نمونه را برای مثال بررسی می‌کنیم:

• بایننس: محاسبه و پرداخت هر 8 ساعت با حداکثر لوریج 125
• بای‌بیت: محاسبه و پرداخت هر 8 ساعت با حداکثر لوریج 100
• dYdX: محاسبه هر 8 ساعت و پرداخت هر ساعت با حداکثر لوریج 20
• کراکن: محاسبه و پرداخت هر ساعت با حداکثر لوریج 50

گفتنی است که این شاخص در صرافی‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد، زیرا به حجم معاملات، نقدینگی و سایر فاکتورهای خاص هر پلتفرم بستگی دارد. تریدرهای حرفه‌ای اغلب از این تفاوت‌ها برای انجام معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال استفاده می‌کنند. همچنین، صرافی‌هایی که امکان انتقال سریع دارایی بین بازارهای آتی و اسپات را فراهم می‌کنند، معمولاً به دلیل جذاب بودن برای آربیتراژ، نرخ تامین مالی پایین‌تری دارند.

در این مورد بخوانید: بهترین ربات آربیتراژ برای کسب درآمد بیشتر کدام است؟

تاثیر فاندینگ ریت بر بازار

Funding Rate به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سنتیمنت بازار، تاثیر خاص خود را بر رفتار معامله‌گران و روند قیمت می‌گذارد. به کمک این شاخص می‌توانیم تغییرات احتمالی قیمت را پیش‌بینی و نقاط ورود و خروج مناسب را تا حدودی شناسایی کنیم.

Funding Rate مثبت و تاثیر آن

زمانی که نرخ تامین مالی مثبت می‌شود، نشان‌دهنده غلبه خریداران در بازار است. این وضعیت معمولاً در بازارهای صعودی رخ می‌دهد و می‌تواند نشانه‌ای از خوش‌بینی بیش از حد باشد. برای مثال، اگر Funding Rate در هر دوره 8 ساعته به بالای 0.15 درصد برسد (معادل 3.2 درصد در هفته)، زنگ هشدار باید برای معامله‌گران لانگ به صدا در بیاید.

فاندینگ ریت منفی و تغییر سنتیمنت

نرخ تامین مالی منفی زمانی اتفاق می‌افتد که فشار فروش در بازار افزایش می‌یابد و قیمت در بازار آتی پایین‌تر از قیمت اسپات قرار می‌گیرد. در این حالت، دارندگان پوزیشن‌های شورت باید مبلغی را به معامله‌گران لانگ پرداخت کنند. Funding Rate منفی را می‌توان بدبینی بیش از حد تفسیر کرد و گاهی به‌عنوان سیگنالی برای شناسایی کف‌های قیمتی استفاده می‌شود.

در این مورد بخوانید: اسمارت مانی چیست و چگونه می توان از آن در معاملات استفاده کرد؟

استفاده از فاندینگ ریت در تحلیل احساسات بازار

تحلیلگران از این شاخص برای درک بهتر سنتیمنت بازار استفاده می‌کنند. برای مثال، در بازارهای نزولی، وقتی فاندینگ ریت برای مدت طولانی منفی باقی می‌ماند، می‌تواند به معنای نزدیک شدن به کف قیمت باشد. همچنین، مقایسه Funding Rate با سایر شاخص‌ها مانند پریمیوم قراردادهای ماهانه (Basis) می‌تواند دید جامع‌تری از وضعیت بازار ارائه دهد.

برای مثال، فرض کنید نرخ تامین مالی قراردادهای دائمی بیت کوین در صرافی بایننس برابر با +0.06% در هر 8 ساعت است. این مقدار نسبتاً بالاست و نشان می‌دهد که اکثر معامله‌گران در پوزیشن لانگ قرار دارند و حاضرند برای باز نگه‌داشتن پوزیشن خود، هزینه بپردازند. اما در همین زمان، قیمت قرارداد ماهانه بیت کوین در بازار آتی CME فقط 100 دلار بالاتر از قیمت اسپات است؛ در حالی که در شرایط صعودی معمولاً این اختلاف (Basis) بیش از 300 تا 400 دلار است.

این اختلاف (Funding Rate بالا در مقابل پریمیوم پایین) یعنی که علی‌رغم اشتیاق خریداران در بازار مشتقات دائمی، سرمایه‌گذاران نهادی یا حرفه‌ای در بازار آتی سنتی نسبت به ادامه روند صعودی اطمینان ندارند.

برای استفاده موثر از Funding Rate در تحلیل سنتیمنت، باید به این نکته توجه داشت که این شاخص تحت تاثیر لوریج نیز قرار می‌گیرد. هرچه تریدرها از لوریج بالاتری استفاده کنند، تاثیر آن‌ها بر این شاخص بیشتر خواهد بود. به همین دلیل، وقتی شاهد نوسانات زیادی هستیم، نرخ تامین مالی می‌تواند به سرعت تغییر کند و نیاز به تحلیل دقیق‌تر دارد.

نکات و استراتژی های کاربردی

در این مورد بخوانید: سوشال تریدینگ چیست؟ راهنمای جامع اموزش سوشال تریدینگ

برای استفاده موثر از ین شاخص در معاملات، باید با استراتژی‌های کاربردی و مدیریت ریسک آن نیز آشنا باشیم. در این بخش به مهم‌ترین نکات و استراتژی‌هایی که فعلاً مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم.

مدیریت ریسک در معاملات مشتقه

در معاملات پرپچوال، توجه به نرخ تامین مالی برای مدیریت هزینه‌های نگهداری پوزیشن ضروری است. برای مثال، اگر تریدری پوزیشن لانگ با ارزش 10,000 دلار و Funding Rate مثبت 0.03% در هر 8 ساعت داشته باشد، باید روزانه حدود 9 دلار (0.09% در روز) هزینه فاندینگ پرداخت کند. در صورت استفاده از لوریج 10x، این هزینه به 90 دلار در روز افزایش می‌یابد.

استراتژی Cash and Carry

یکی از استراتژی‌های محبوب در بازار مشتقه، استراتژی Cash and Carry است که از تفاوت قیمت بین بازار اسپات و آتی سود ایجاد می‌کند. در این استراتژی باید به این شکل عمل کنیم:

1. خرید دارایی در بازار اسپات
2. باز کردن پوزیشن شورت در بازار پرپچوال
3. سود کردن از طریق دریافت Funding Rate و همگرایی قیمت‌ها

برای مثال، اگر بیت کوین در بازار اسپات 20,000 دلار و در بازار پرپچوال 22,000 دلار باشد، با سرمایه 22,200 دلار می‌توان:

• 1 بیت کوین در بازار اسپات خرید (20,000 دلار)
• 1 بیت کوین با لوریج 10x در بازار پرپچوال شورت کرد (2,200 دلار مارجین)

استراتژی آربیتراژ فاندینگ ریت

این استراتژی از تفاوت نرخ فاندینگ در صرافی‌های مختلف برای تریدر سود ایجاد می‌کند. برای مثال، اگر فاندینگ ریت در صرافی A مثبت 0.06% و در صرافی B منفی 0.03% باشد، می‌توان با باز کردن پوزیشن شورت در صرافی A و لانگ کردن در صرافی B از این تفاوت سود برد.

برای مدیریت موثر این استراتژی‌ها، باید:

• کارمزدهای معاملاتی را در نظر بگیریم
• ریسک لیکوئید شدن را محاسبه کنیم
• به نقدشوندگی بازار توجه داشته باشیم
• تغییرات ناگهانی نرخ تامین مالی را در نظر بگیریم

نکته: استفاده از تمام این استراتژی‌ها نیازمند تجربه کافی و درک عمیق از مکانیزم‌های بازار است و به تریدرهای تازه‌کار توصیه نمی‌شود.

آموزش کار با اندیکاتور فاندینگ ریت

از اندیکاتور Funding Rate می‌توان برای تحلیل احساسات بازار و شناسایی فرصت‌های ورود استفاده کرد. این اندیکاتور در پلتفرم‌هایی مانند تریدینگ‌ویو در دسترس است و با کندل‌های رنگی مختلف، سیگنال‌های معاملاتی را نمایش می‌دهد.

لازم به ذکر است که اغلب این اندیکاتورها توسط کاربران یا تحلیل‌گران ساخته شده‌اند و به‌صورت پیش‌فرض از سوی تریدینگ‌ویو ارائه نمی‌شوند. برخی از محبوب‌ترین و دقیق‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

Binance: BTCUSDT Funding Rate

• نام دقیق: BINANCE:BTCUSDT_FUNDING_RATE
• توضیح: Funding Rate بیت کوین در صرافی بایننس
• قابل اضافه‌کردن مستقیماً از بخش Symbol Search در TradingView

Funding Rate & Open Interest [QuantNomad]

• نام دقیق: Funding Rate & Open Interest
• توضیح: اندیکاتوری ترکیبی که هم نرخ تامین مالی و هم Open Interest را به‌صورت نموداری و رنگی نمایش می‌دهد.
• منتشرشده توسط: QuantNomad
• قابل جستجو در بخش Indicators → Community Scripts

Funding Rates [ByCoinGlass]

• نام دقیق: CoinGlass Funding Rate
• توضیح: نمایش Funding Rate صرافی‌های مختلف مثل بایننس، OKX، بای بیت
• ممکن است نیاز به اتصال اکانت CoinGlass یا API داشته باشید

Funding Rate Heatmap

• نام دقیق: بسته به نسخه، ممکن است با عباراتی مانن Funding Heatmap یا Funding Sentiment منتشر شده باشد
• توضیح: این شاخص با رنگ‌بندی متفاوت برای نمایش احساسات غالب بازار

نحوه تفسیر سیگنال‌ها

کندل‌های نارنجی و آبی سیگنال‌های ضعیف‌تر و کندل‌های سبز و قرمز سیگنال‌های قوی‌تر را نشان می‌دهند. تکرار مداوم Funding Rate منفی می‌تواند از احتمال صعود خبر بدهد، در حالی که نرخ تامین مالی مثبت مداوم می‌تواند هشداری برای اصلاح قیمت باشد.

بررسی انواع فاندینگ ریت

Funding Rate در پلتفرم‌های مختلف به دو شکل اصلی وجود دارد:

1. نرخ تامین مالی متمرکز در صرافی‌های CEX
2. نرخ تامین مالی غیرمتمرکز در پلتفرم‌های دیفای مانند Opyn

تفاوت اصلی در نحوه محاسبه و پرداخت است. در پلتفرم‌های غیرمتمرکز، فاندینگ به‌صورت تغییر در ارزش قراردادها اعمال می‌شود، نه پرداخت مستقیم نقدی.

در این مورد بخوانید: تفاوت فیوچرز استاندارد و پرپچوال: مقایسه جامع دو ابزار مهم معاملاتی

خطرات و ریسک های معاملات مشتقه

معاملات قراردادهای پرپچوال علی‌رغم سودآوری بالقوه، با ریسک‌هایی نیز همراه هستند.

ریسک لیکوئید شدن

لیکوئید شدن یکی از اصلی‌ترین خطرات در معاملات اهرمی است. در شرایطی که Funding Rate بالاست، افزایش هزینه‌های نگهداری پوزیشن می‌تواند ریسک لیکوئید شدن را افزایش دهد. برای مثال، پوزیشن لانگ با لوریج 20x می‌تواند با تنها 5% حرکت خلاف جهت، لیکوئید شود.

ریسک افزایش ناگهانی فاندینگ ریت

تغییرات ناگهانی در نرخ تامین مالی، به خصوص در دوره‌های نوسان شدید بازار، می‌تواند هزینه‌های غیرمنتظره‌ای را به تریدرها تحمیل کند.

نحوه مدیریت ریسک

برای کاهش این ریسک‌ها:

• از لوریج متناسب با سرمایه استفاده کنید
• حد ضرر مناسب تنظیم کنید
• هزینه‌های فاندینگ را در محاسبات خود لحاظ کنید

در این مورد بخوانید: ریسک به ریوارد چیست؟ راهنمای جامع به همراه مثال

عوامل تاثیرگذار بر فاندینگ ریت

شناخت عوامل موثر بر Funding Rate برای پیش‌بینی تغییرات آن و اتخاذ تصمیمات بهتر ضروری است. این عوامل می‌توانند تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر نرخ فاندینگ داشته باشند.

اختلاف قیمت بازار آتی و اسپات

میزان اختلاف قیمت بین بازار آتی و نقدی، اصلی‌ترین عامل تعیین‌کننده این شاخص است. این اختلاف معمولاً در شرایط نوسان بازار افزایش می‌یابد و می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجه در نرخ فاندینگ شود.

تاثیر لوریج

استفاده از لوریج بالا توسط معامله‌گران می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نرخ تامین مالی داشته باشد. هر چه لوریج استفاده شده بیشتر باشد، تاثیر معاملات بر نرخ فاندینگ بیشتر خواهد بود.

احساسات بازار و اخبار بنیادی

رویدادهای مهم بر نرخ تامین مالی تاثیر می‌گذارند:

• هاوینگ بیت کوین
• تغییرات نرخ بهره فدرال رزرو
• اخبار رگولاتوری با تغییر احساسات بازار

نقدینگی و حجم معاملات

میزان نقدینگی و حجم معاملات در صرافی‌ها نیز بر نرخ تامین مالی تاثیرگذار است. صرافی‌های با نقدینگی بالاتر معمولاً فاندینگ ریت باثبات‌تری دارند.

در این مورد بخوانید: استاپ هانت (Stop Hunt) چیست؟ راهنمای جامع مزایا و کابردها

خلاصه فاندینگ ریت با اینوکس

فاندینگ ریت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های بازار مشتقه ارزهای دیجیتال، نقش مهمی در تنظیم قیمت‌ها و ایجاد تعادل بین بازارهای آتی و نقدی ایفا می‌کند. این شاخص که از دو مؤلفه نرخ بهره و پریمیوم تشکیل شده، می‌تواند برای سنجش احساسات بازار و شناسایی فرصت‌های معاملاتی مورد استفاده قرار گیرد.

در این مقاله از اینوکس، محاسبه نرخ تامین مالی را به طور کامل با شما بررسی کردیم. در ضمن توصیه می‌شود قبل از ورود به معاملات پرپچوال، با مفاهیم پایه و استراتژی‌های مدیریت ریسک آشنایی کامل پیدا کنید.

سوالات متداول