توکن سوزی چیست، چرا و چگونه رخ می‌دهد؟

حفظ ارزش یک دارایی دیجیتال کار دشواری است. بسیاری از افراد فعال در بازار کریپتوکارنسی نگران تعداد کوین‌های در گردش و عرضه بیش از حد یک ارز هستند؛ چونکه هرچه تعداد در گردش آن بیشتر باشد، ارزش آن ارز کمتر خواهد بود. بنابراین راهکارهای متعددی برای حفظ انگیزه سرمایه‌گذاران و ارزش یک کوین وجود دارد.

توکن سوزی روشی محبوب برای افزایش ارزش یک توکن یا کوین است. حال این سوال پیش می آید که توکن سوزی چیست؟ این فرایند کوین‌ها را از گردش حذف می‌کند تا تعداد کل عرضه آن ارز دیجیتال برای همیشه کاهش یابد. انجام این کار به نایاب‌تر کردن کوین‌های باقیمانده و افزایش ارزش آن‌ها کمک می‌کند و برای ارزهایی که سرعت استخراج بالایی دارند، مهم است.

در این مقاله از اینوکس با مفهوم توکن‌سوزی ارزهای دیجیتال بیشتر آشنا می‌شویم.

توکن سوزی چیست

توکن‌سوزی (Token Burning) به‌معنای حذف کوین‌ها از عرضه کل یک ارز دیجیتال است. این امر معمولا شامل فرستادن کوین‌ها یا توکن‌ها به یک کیف پول دارای کلیدهای خصوصی ناشناخته می‌شود. این کیف پول تنها می‌تواند دارایی‌ها را دریافت کند و بنابراین دسترسی به آن‌ها عملا غیرممکن خواهد بود.

با آنکه سوزاندن قسمت اندکی از کوین‌ها می‌تواند به حفظ ارزش یک ارز دیجیتال کمک کند، فرایند توکن سوزی اغلب تلاشی است که جامعه‌ی یک ارز دیجیتال باید انجام دهد. در واقع، افرادی که مقدار قابل‌توجهی از یک توکن را در اختیار دارند و یا در رسانه‌های اجتماعی بسیار معروف هستند، جامعه طرفداران آن ارز را تشویق به سوزاندن می‌کنند.

زمانی که تمام افراد، همزمان مقدار اندکی از دارایی‌های خود را بسوزانند، مقدار تعداد کوین‌های در حال گردش یک ارز به‌شکل قابل توجهی تغییر می‌کند و بنابراین ارزش آن کوین نیز افزایش می‌یابد.

در موارد دیگر، توکن سوزی به‌مرور زمان و به‌صورت ثابت رخ می‌دهد. بسیاری از کاربران حتی متوجه فرایند توکن سوزی نمی‌شوند. مثلا، اتریوم درصد اندکی از اتر (ETH) را در طول هر تراکنش، می‌سوزاند. مجموع اترهای سوزانده‌شده با گذشت زمان زیاد می‌شود که نتیجه آن افزایش ارزش این کوین و کاهش ثابت عرضه آن است. ‌

نحوه توکن سوزی چطور است

به‌طور کلی، هر ارز دیجیتال برای توکن سازی، فرایند و دستورالعمل‌های مشخصی دارد. رایج‌ترین مکانیسم سوزاندن شامل فرستادن توکن‌ها به آدرس یک کیف پول غیرقابل استفاده است تا توکن‌ها عملاً از گردش خارج شوند.

بنابراین، از نظر فنی تنها کاری که کاربران برای سوزاندن کوین‌ها انجام می‌دهند، فرستادن آن‌ها به کیف پولی با یک آدرس غیرمعتبر است. از طرفی، بعضی از پروژه‌های کریپتوکارنسی مکانیزم‌های خاص خود را برای توکن سوزی دارند.

مثلا در آوریل 2022، شیبا اینو (Shiba Inu) یک پورتال سوزاندن را راه‌اندازی کرد که استفاده از آن آسان است. شیبا اینو با همکاری با توسعه‌دهندگان Ryoshis Vision، به هر فردی که از این پورتال برای نابودی توکن‌های SHIB استفاده کند، پاداش‌هایی را ارائه می‌کند.

سایر ارزهای دیجیتال نیز برای نابودی دارایی‌ها از یک تابع سوزاندن (Burn Function) استفاده می‌کنند. بایننس کوین (Binance Coin) یک تابع سوزاندن اختصاصی دارد که دارندگان ارز BNB، با مشخص کردن تعداد کوینی که می‌خواهند بسوزانند، می‌توانند این تابع را اجرا کنند. ابتدا، یک قرارداد هوشمند بررسی می‌کند کاربر موردنظر آن تعداد کوین را در کیف پول خود دارد یا نه؛ سپس، آن‌ها را از حساب او کسر می‌کند. در ادامه، بایننس کوین به‌صورت خودکار تعداد کل کوین‌های در گردش را به‌روزرسانی می‌کند.

توجه داشته باشید که هر کوینی که سوزانده می‌شود، برای همیشه از حساب شما حذف خواهد شد و راهی برای برگرداندن آن‌ها وجود ندارد. بنابراین قبل از اجرای یک تابع سوزاندن یا فرستادن توکن‌ها به یک آدرس غیرقابل استفاده، مقدار توکن‌هایی را که می‌خواهید بسوزانید و اطلاعاتی را که مشخص کرده‌اید، باید به دقت بررسی کنید.

در برخی از ارزها نیز فرایند توکن سوزی به‌صورت خودکار انجام می‌شود. مثلا بعضی از شبکه‌ها قسمت اندکی از ارز خود را در طول استخراج یا به عنوان کارمزد تراکنش، می سوزانند.

کاربردهای توکن سوزی چیست

دلایل مختلفی برای سوزاندن ارزهای دیجیتال، توکن‌ها و کوین‌ها وجود دارد. همان‌طور که فناوری‌ها توسعه می‌یابند، کاربردهای جدیدی نیز برای توکن سوزی شناخته می‌شود. در نتیجه، چند نمونه از کاربردهای توکن‌سوزی را در زیر توضیح داده‌ایم.

اثبات سوزاندن

اثبات سوزاندن (PoB) یک مکانیزم اجماع است که یک تراکنش را تایید می‌کند و معتبر می‌داند. این الگوریتم به ماینرها اجازه می‌دهد بدون هدررفتن انرژی، کوین‌ها را بسوزانند. اگر نیاز باشد، می‌توان PoB را با استفاده از یک کاوشگر بلاکچین نیز تایید کرد.

اثبات سوزاندن چندین کاربرد عملی دارد. این مکانیسم به‌طور کلی با تایید خودکار هر تراکنش، جلوی کلاهبرداری را می‌گیرد. همچنین به حفظ توانایی ماینرها در استخراج کوین‌های جدید کمک می‌کند؛ برای اینکه برخی از ارزهای دیجیتال، ماینرها را ملزم می‌کنند که برای استخراج بلاک‌های جدید، ابتدا کوین‌ها را بسوزانند.

افزایش ارزش

معمولا هدف توکن سازی کاهش عرضه کل یک ارز دیجیتال و بنابراین افزایش سطح تقاضا برای آن است. از نظر تئوری، اگر تقاضا زیاد و عرضه یک توکن کم باشد، قیمت آن ارز افزایش پیدا می‌کند. از طرفی، با سوزاندن یک توکن و افزایش قیمت، توجه اهالی کریپتو به ارز موردنظر جلب شده و می‌تواند روی قیمت آن تاثیر بگذارد.

بسیاری از توکن سوزی‌های بزرگ از سوی جامعه طرفداران آن توکن شروع شده‌اند. در بعضی موارد شروع این توکن‌سوزی‌ها از رسانه اجتماعی بوده است. در موارد دیگر، یک سرمایه‌گذار عمدا مقدار زیادی از توکن‌های در گردش را می‌سوزاند و خبرش را در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌کند. این موضوع می‌تواند توجه عموم به آن ارز دیجیتال را بیشتر جلب کند، بنابراین سطح تقاضا و قیمتش افزایش می‌یابند.

ایجاد تعادل در استخراج

حفظ کارآمدی یک شبکه می‌تواند سخت باشد. هر زمان که یک توکن ایجاد می‌شود، سرعت استخراج را کاهش می‌دهد. بنابراین ماینرهای ابتدایی نسبت به کاربران جدیدتر، برتری غیرمنصفانه‌ای دارند. توکن سوزی به ماینرها حق استخراج توکن‌های جدید را می‌دهد. در نتیجه، به‌جای آنکه توکن‌ها قبل از شروع استخراج سوزانده شوند، همه می‌توانند در توکن سوزی شرکت کنند و شانس‌ خود را برای استخراج افزایش دهند.

در بعضی موارد، نیازی نیست که ماینرها دقیقا توکنی را که استخراج کرده‌اند، بسوزانند. از آنجایی که مکانیزم اثبات سوزاندن قابل تنظیم است، شبکه‌ها می‌توانند پاداش‌های مختلفی را به ماینرها ارائه کنند. چنین امری به حفظ سلامت فعالیت شبکه کمک می‌کند.

آیا توکن سوزی روی قیمت یک کوین اثر می‌گذارد

سوزاندن یک توکن روی قیمت و ارزش آن ارز می‌تواند تاثیر بگذارد. در نهایت هدف از این کار، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا است. گرچه توکن سوزی ممکن است که عامل اصلی افزایش قابل‌توجه قیمت یک توکن نباشد اما حذف تعدادی از توکن‌های در گردش، آن‌ها را نایاب‌تر می‌کند و به‌صورت بالقوه ارزش توکن‌های باقیمانده را بالا می‌برد.

در نتیجه‌ی این کار، اطمینان حاصل می‌شود که تقاضا برای توکن موردنظر مانند سابق است و یا حتی بیشتر می‌شود. البته فاکتورهای متعدد دیگری نیز می‌توانند روی حرکت قیمت یک ارز تاثیر بگذارند؛ از جمله سنتیمنت بازار، فاندامنتال پروژه، شرایط کلی بازار، درک سرمایه‌گذار از بازار، تغییرات سیاسی و غیره. توکن سوزی یک استراتژی تضمینی برای افزایش قیمت نیست. اما در اکثر موارد بین توکن‌سوزی برنامه‌ریزی شده و نوسان قیمت ارتباطی مستقیم وجود دارد.

به‌طور کلی با اینکه این فرایند می‌تواند روی قیمت کوین تاثیر بگذارد اما تنها یکی از عوامل متعددی است که پویایی بازار کریپتوکارنسی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

مزایای توکن سوزی

با اینکه نابودی کوین‌ها و توکن‌ها ممکن است بدون اثر مطلوب به‌نظر برسد؛ اما دلایل مهمی برای سوزاندن ارزهای کاربران وجود دارد.

حفظ ارزش کوین‌ها برای سرمایه‌گذاران

هدف توکن سوزی ثبات قیمتی و افزایش اعتماد بین سرمایه‌گذاران است. زمانی که تقاضا ثابت بماند، کاهش عرضه کل یک کوین می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها شود. با سوزاندن منظم ارزهای دیجیتال، تقاضا برای بسیاری از آلت کوین‌ها به‌صورت ثابت به‌مرور زمان افزایش می‌یابد.

تقویت جوامع کریپتوکارنسی

پشت محبوب‌ترین آلت کوین‌ها جوامع بزرگی قرار دارند. پروژه‌های موفق بلاک‌چین؛ چندین مشارکت‌کننده دارند که به پیشرفت آن‌ها کمک می‌کنند و سرمایه‌گذاران متعددی که فعالانه کاربر آن پروژه هستند. توکن سوزی‌هایی که شروع آن‌ها از سوی جوامع طرفداران آن توکن باشند، الهام‌بخش سایرین برای سرمایه‌گذاری یا مشارکت در یک پروژه خواهند بود.

معایب توکن سوزی

قبل از آنکه توکن‌های خود را بسوزانید، باید چندین عامل را مدنظر قرار دهید. اگر این عمل را برای به‌دست آوردن حقوق استخراج انجام نمی‌دهید، باید در نظر بگیرید توکن سوزی چطور روی سبد ارزهای شما تاثیر می‌گذارد.

اگر این فرایند خودکار انجام می‌شود، بررسی کنید هر چند وقت یکبار تراکنشی را‌ انجام می‌دهید. نحوه توکن سوزی یک پروژه می‌تواند روی تصمیم‌های شما برای سرمایه‌گذاری تاثیر بگذارد.

از دست رفتن همیشگی دارایی‌ها

برای سوزاندن توکن‌ها ابتدا باید مالک آن‌ها باشید. زمانی که توکن سوزی کامل شود، توکن‌ها برای همیشه از کیف پول شما حذف خواهند شد. یعنی دیگر مالک آن دارایی‌ها نخواهید بود، حتی اگر قیمت آن توکن پس از سوزاندن اوج بگیرد.

با توجه به قیمت بسیار پایین بعضی از کوین‌ها، توکن‌سوزی می‌تواند پشیمانی به بار بیاورد. به‌ویژه اگر در آن واحد هزاران توکن را بسوزانید.

قبل از سوزاندن توکن‌ها به ارزش فعلی و موردانتظار آن ارز دیجیتال دقت کنید. تمام عواملی را در نظر بگیرید که روی قیمت آن کوین تاثیر می‌گذارند. سپس با دقت فکر کنید چه تعداد توکن می‌خواهید بسوزانید. به‌یاد داشته باشید که زمانی که یک تراکنش کامل شد، برگشت‌پذیر نیست.

برای تاثیرگذاری باید حجم زیادی از توکن‌ها را بسوزانید

یکی از معایب اصلی توکن سوزی این است که سوزاندن مقادیر اندک تاثیر زیادی روی قیمت ندارد. مثلا در حال حاضر بیش از 589 تریلیون کوین شیبا اینو در گردش است. سوزاندن چندین هزار کوین SHIB روی عرضه کلی آن تاثیر نمی‌گذارد.

گرچه جامعه این ارز از اکتبر 2021 بیش از 263 میلیارد شیبا را سوزانده است که تقریبا 0.05 درصد از کل عرضه در گردش آن محسوب می‌شود.

نمونه‌هایی از توکن سوزی

تمام ارزهای دیجیتال قابلیت سوزاندن دارند. مثلا تخمین ‌زده می‌شود که 4 میلیون بیت کوین سوزانده یا گم شده‌اند. سایر ارزهای دیجیتال در نقشه راه خود توکن‌سوزی منظم را قرار داده‌اند.

توکن سوزی اتریوم

اتریوم در سال 2021، به‌روزرسانی EIP-1159 را معرفی کرد که نتیجه آن تغییر مدل تعیین کارمزد و شروع فرآیند سوزاندن اتر پس از هر تراکنش بود. اتریوم مدل توکن فعلی خود را به یک دارایی کریپتو ضدتورم تغییر خواهد داد.

بیش از 3.4 میلیون اتریوم با استفاده از این روش پایدار و کنترل‌شده که روزانه رشد می‌کند، سوزانده شده‌اند. این تغییر در پروتکل اتریوم باعث خواهد شد که مقداری از کارمزد هر تراکنش یا گس فی، پس از انجام موفق تراکنش در شبکه بلاکچین اتریوم، سوزانده شود. در حال حاضر (11 ژوئیه 2023) سرعت سوزاندن اتریوم تقریبا 1.6 اتر در هر دقیقه است.

توکن سوزی شیبا اینو

شیبا اغلب به‌علت توکن سوزی‌های بزرگ خود تیتر اول اخبار است. یک راه برای تشویق سرمایه‌گذاران به سوزاندن کوین‌های شیبا استفاده از پورتال سوزاندن است که در آوریل 2022 معرفی شد. تقریبا یک سال پس از ورود این کوین به بازار، خالقان آن 50 درصد از عرضه کل شیبا را به کیف پول «ویتالیک بوترین»، بنیان‌گذار اتریوم، فرستاند. بوترین در پاسخ بیش از 400 تریلیون شیبا را به خیریه اهدا کرد.

توکن سوزی بایننس کوین

بایننس کوین (BNB) بابت برنامه Auto-Burn و Pioneer Burn خود مشهور است. این راهکار به‌صورت خودکار تعداد کوین‌های در حال گردش را هر 3 ماه یک‌مرتبه کاهش می‌دهد. اولین توکن‌سوزی خودکار BNB در اکتبر 2017 بود، زمانی که 0.49 درصد از مجموع کل کوین‌ها نابود شدند.

هر رویداد توکن‌سوزی خودکار و براساس قیمت و تعداد بلاک‌های جدید ایجاد شده روی بلاک‌چین بایننس اسمارت چین (BSC) است. یعنی سرمایه‌گذاران نیازی نیست نگران باشند که بخش عظیمی از عرضه هم‌زمان سوزانده شود.

علاوه‌ بر این، بایننس کوین قسمتی از گس فی مرتبط به هر تراکنش روی شبکه بایننس اسمارت چین را می‌سوزاند. سوزاندن BNB هر 3 ماه یک‌مرتبه رخ می‌دهد و بایننس بیست و سومین توکن سوزی BNB را در آوریل 2023 کامل کرد تا تعداد کل BNBهای سوزانده شده به 2 میلیون کوین برسد.

Sweat Coin

Sweat Coin یکی از اولین بلاک‌چین‌ها است که به جامعه خود از طریق رای‌های حاکمیتی غیرمتمرکز، اجازه می‌دهد که درباره‌ی توکن سوزی این ارز تصمیم بگیرند. این بلاکچین در رای‌گیری حاکمیتی ماه آوریل خود، 100 میلیون توکن برنامه‌ریزی شده برای توزیع و سوزاندن معرفی کرد.

بیش از 150 هزار نفر هولدر توکن SWEAT رای دادند و 59.487 درصد توزیع توکن و 41.513 درصد توکن سوزی را انتخاب کردند. در نتیجه بیش از 59 میلیون توکن توزیع و بیش از 40 میلیون توکن سوزانده شدند.

آیا توکن سوزی مهم است

این فرایند برای عملکرد یک ارز دیجیتال الزامی نیست. اما همان‌طور که بحث کردیم، سوزاندن منظم توکن‌ها به حفظ تعادل بین عرضه و تقاضا کمک می‌کند. سرمایه‌گذاران ممکن است به تاثیر سوزاندن توکن‌ها روی ارزش یک توکن توجه کنند و از نظر ماینرها توکن سوزی برای استخراج توکن‌های جدید روی یک شبکه، الزامی باشد.

سخن اینوکس با شما

با آنکه هیچ تضمینی وجود ندارد که توکن سوزی قیمت یک ارز دیجیتال را افزایش می‌دهد، اما می‌تواند راهکار مفیدی برای حفظ ارزش آن و ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذران باشد. اگر می‌خواهید روی یک ارز سرمایه‌گذاری کنید، استراتژی سوزاندن آن را بررسی کنید تا همسو با اهداف شما باشد.

چه بخواهید به‌صورت دستی کوین‌ها را بسوزانید یا از کوینی استفاده کنید که به‌صورت خودکار بخشی از عرضه آن سوزانده می‌شود، همیشه حواستان باشد که سرمایه خود را صرف چه چیزی می‌کنید.

سوالات متداول