عرضه اولیه دیفای چیست؟ مقایسه IDO و IEO و ICO
قبل از معرفی عرضه اولیه دیفای ابتدا به معرفی مفاهیم ICO و IEO میپردازیم. ممکن است اصطلاح ICO یا عرضه اولیه کوین را شنیده باشید. (Initial Coin Offering) ICO به این معنا است که یک پروژه کریپتو در ابتدای فعالیت خود کوینهای بلاکچین جدید یا توکنهایش را برای اجرا روی یک بلاکچین دیگر مانند اتریوم یا زنجیره BNB میفروشد.
اما این فروشها زمانی محبوبیت خود را از دست داد که کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به دلیل تخطی از قوانین اوراق بهادار، مسئولان ICOهای مختلف را تحت تعقیب قرار داد. بسیاری از این عرضههای اولیه کوین کلاهبرداری نیز بودند و توسعهدهندگان پس از جمعآوری سرمایه پروژههای خود را رها کردند و دیگر خبری از آنها نشد. در ادامه این مقاله از اینوکس همراه ما باشید تا به سوالهای IDO یا IEO چیست و عرضه اولیه دیفای چیست پاسخ دهیم.
داستان خلق دو مفهوم IDO و IEO
بازار کریپتو کارنسی برای جمعآوری سرمایه برای توکنها و توکنهایی که مستقیما در صرافیها معامله میشوند، به یک مکانیسم امنتر نیاز داشت. به همین علت به جای ICO اصطلاحاتی مانند «عرضه اولیه صرافی» یاIEO (initial exchange offering) و بعدا عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا IDO (Initial DEX Offering) باب شدند.
این مکانیسمها به ICO شباهت دارند، یعنی توکنهای پروژههای جدید ارز دیجیتالی هستند که به فروش میرسند. تفاوت اصلی این است که به جای فروش توکنهای جدید در یک سایت تصادفی، این امر در یک سایت قابل اعتماد رخ میدهد. در مورد IEO، صرافی متمرکز معتبری مانند بایننس مدیریت را به عهده میگیرد و برای IDOها، صرافیهای غیرمتمرکزی مانند Polkastarter این کار را انجام میدهند.
IEO چیست؟
همانطور که گفتیم رویدادهای IEO در صرافیهای ارز دیجیتال برگزار میشوند. زمانی که عرضه اولیه در یک سایت قابل اعتماد انجام شود، نوعی حس معتبر بودن به توکن جدید داده میشود و بنابراین افراد باور دارند که صرافی مورد نظر آن پروژه را تایید کرده و از مشروع بودن آن مطمئن شده است.
اما باید با کمی دید تردید به این اعتماد بنگرید. بهعنوان مثال Binance Launchpad گزارشهای تحقیقاتی در مورد تمام توکنهای جدید لیست شده برای IEO را منتشر میکند. اما این گزارشها فقط نشان میدهند نحوه عملکرد پروژهها چطور است. بایننس از نظر حجم معاملاتی روزانه بزرگترین صرافی ارز دیجیتال دنیا است و ادعا میکند که کوینهای جدید در بخش لانچ پد این صرافی بهشدت مورد بررسی دقیق قرار میگیرند.
98 درصد احتمال وجود دارد که پروژههای مورد نظر پس از ثبت درخواستهای خود، خبری از ما نشنوند. بهطور کلی ما کوینهای دارای تیمهای ثابت شده، محصول مفید و پایگاه کاربری بزرگ را دوست داریم.
چانگ پنگ ژائو، موسس صرافی بایننس
IEOها مستقیما در صرافی لیست میشوند، یعنی پروژههای جدید دسترسی به یک بازار بزرگ با نقدینگی بالا دارند. این امر به یک پروژه اجازه میدهد توکنهای خود را بفروشد و به طیف وسیعی از کاربرانی که به خرید توکنهای جدید علاقه دارند، دسترسی داشته باشد.
از طرفی با توجه به قدرت بازاریابی صرافی، احتمال افزایش حجم فروشها افزایش مییابد. علاوه بر این، بعضی از عرضه اولیههای صرافی مانند آنهایی که در بخش لانچ پد بایننس قرار دارند، به کاربران اجازه میدهند توکنهای جدید را با داراییهایی که از قبل روی صرافی هولد کردهاند بخرند. به عبارت دیگر آنها راحتتر میتوانند در پروژههای جدید سرمایهگذاری کنند.
با اینحال IEOها الزاما در مقایسه با ICO کم ریسکتر نیستند، در بدترین حالت آنها را میتوان مانند کنترلکننده مرکزی برای انواع پروژههایی دید که توسعه مییابند. پروژهها همچنین برای لیست شدن در یک صرافی متمرکز باید مبلغی را پرداخت کنند، یعنی تنها پروژههای تاحدی جاافتاده میتوانند IEO راه بیاندازند. از طرف دیگر آنها باید توافقنامه انحصاری را امضا کنند که جلوی لیست شدن توکنها در صرافیهای رقیب را بگیرند.
IDO یا عرضه اولیه دیفای چیست؟
از مهمترین معایب IEO میتوان به کنترل مرکزی، فرآیندهای بررسی غیرشفاف و کارمزد لیست شدن اشاره کرد که باعث جذب برخی از پروژه ها به پیشنهادات اولیه DEX یا عرضه اولیه دیفای یا IDO شده است. در عرضه اولیه دیفای، پروژهها توکنهای خود را مستقیما روی یک صرافی غیرمتمرکز لیست میکنند.
مزایای عرضه اولیه دیفای نسبت به عرضه اولیه صرافی
مزیت یک عرضه اولیه دیفای یا همان IDO شبیه به یک عرضه اولیه صرافی IEO است. تفاوت اصلی نحوه تایید توکنها برای لیست شدن است. به جای اینکه یک صرافی مانند بایننس درخواستهای ثبت شده را بررسی کند، عرضه اولیه دیفای (IDOها) توسط جامعه یک صرافی غیرمتمرکز تایید میشوند.
در یک صرافی واقعا غیرمتمرکز، هر فردی میتواند یک تاییدکننده شود. البته باید اشاره کنیم که عرضه اولیه دیفای (IDO)ها بهویژه یک مکانیسم جمعآوری سرمایه هستند، بهنحوی که اکثر صرافیهای غیرمتمرکز کوینها را بدون تایید لیست میکنند.
مزیت دیگر این است که با آنکه بعضی کشورها نمیتوانند به لانچ پدهای مرکزی دسترسی داشته باشند، چون اکثرا فروش توکنهای جدید را به شهروندان آمریکایی ممنوع کردهاند، صرافیهای غیرمتمرکز الزاما محدودیتهای مشتری خود را بشناس (KYC) یا الزام برای احراز هویت را ندارند.
بهعنوان مثال Polkastarter هیچ نوع کنترل مستقیم یا اجباری روی فرآیند یا پیشنیاز KYC یک پروژه ندارد. بلکه این به صلاحدید پروژه است که انتخاب کند شهروندان بعضی کشورهای خاص را به علت قوانین آن منطقه در مورد ارزهای دیجیتال محدود کند یا یک منطقه را با خطر بالای کلاهبرداری در نظر بگیرد.
البته مجددا معایبی وجود دارد. صرافیهای غیرمتمرکز در مقایسه با صرافیهای متمرکز بسیار کوچکتر هستند. یعنی توجهی که پروژههای جدید ممکن است بهدست آورند بهشکل بارزی در مقایسه با توجه سرمایهگذاران به یک عرضه اولیه دیفای (IDO) کمتر است.
سخن پایانی
حالا که پاسخ دو سوال IDO یا IEO چیست و عرضه اولیه دیفای چیست را گرفتید، شاید بپرسید که آیا IEOها یا IDOها در مقایسه با ICOها ریسک کمتری دارند؟
در پاسخ باید گفت الزاما اینطور نیست. نظارت و بررسی پلتفرمهای مرکزی در بهترین حالت اجازه به پروژههایی میدهد که به باور آنها انتخاب خوبی برای لیست شدن در آن پلتفرم است.
الزاما این امر به این معنا نیست که آن پروژه سرمایهگذاری خوبی باشد یا در مقایسه با یک ICO بهتر باشد. بنابراین قبل از سرمایهگذاری در یک توکن جدید باید مطمئن شوید که خودتان تحقیقات لازم را انجام دادهاید.