مقایسه و تفاوت وب 3 وب 2 و وب 1
از زمانی که اینترنت ابداع شده، تغییرات زیادی در ساختار آن به وجود آمده است. معرفی وب 2 یک قدم بزرگ در جهت ساخت یک دنیای مجازی در فضای اینترنت بود. با پیشرفت وب 2 و معرفی فناوری‌های جدید که به تکامل هر چه بیشتر وب 2 کمک می کرد، فضای وب به یک بلوغ کامل رسید. وب 3 که به تازگی از آن سخن می‌گویند، نسل جدیدی از اینترنت را به ارمغان آورده است پیش‌بینی می‌شود تا چند سال آینده، زندگی تمام کاربران را تغییر خواهد داد؛ از این رو لازم است با این دنیای جدید شگفت انگیز بیشتر آشنا شویم و آن را درک کنیم. در این مقاله، به تفاوت وب 3 وب 2 و وب 1 می‌پردازیم.
وب 1 چیست؟
وب 1.0 اولین مرحله از ساخت دنیای وب است که در زمان خود، یک انقلاب بزرگ فناوری محسوب می‌شد. ساختار اینترنت در بستر وب 1 به گونه‌ای بود که عموما شامل خوانندگان یا همان مصرف‌کنندگان محتوا بود. مصرف‌کنندگانی که تنها از مطالب تعداد محدودی تولیدکننده محتوا استفاده می‌کردند. در این فضا، صفحات وب شخصی تا حد زیادی رایج بودند که عمدتاً از صفحات ثابت میزبانی شده بر روی سرورهای وب ISP یا خدمات میزبانی وب رایگان تشکیل شده بودند.
در فضای وب 1 قوانین سخت‌گیرانه‌تری وجود داشت. نمونه‌ای از این قوانین، ممنوعیت تبلیغات در وبسایت‌ها هنگام گشت و گذار در اینترنت بود. در این وضعیت، کار برای کمپانی‌ها در فضای اینترنت عملا بی‌فایده بود.
علاوه بر این باید به این موضوع اشاره کرد که در وب 1 همه چیز لزوما یک طرفه نبود. وبسایت Ofoto یک وبسایت عکاسی دیجیتال آنلاین است که کاربران می‌توانند تصاویر دیجیتال را در آن ذخیره کرده و اشتراک‌گذاری کنند. حتی امکان مشاهده و چاپ برای کاربران وجود دارد. وب 1.0 بیشتر شبیه به یک شبکه تحویل محتوا (CDN) است که امکان نمایش بخشی از اطلاعات در وب سایت‌ها را فراهم می‌کند. می‌توان یک وبسایت شخصی را به عنوان وب 1 دسته‌بندی کرد. این فضا دارای دایرکتوری‌هایی است که کاربران را قادر می‌سازد تا اطلاعات خاصی را بازیابی کنند. عصر وب 1.0 تقریباً از سال 1991 شروع شد و تا سال 2004 ادامه داشت. می‌توان با تفاوت وب 3 وب 2 و وب 1 به نتایج جالبی در پیشرفت تکنولوژی طی این سال‌ها پی برد.
وب2 چیست؟
در سال 2004 اصطلاح وب 2.0 پس از برگزاری اولین کنفرانس مربوط به آن معروف شد. این کنفرانس توسط تیم اوریلی و دیل دوگرتی برگزار شد؛ اما اولین بار این اصطلاح توسط دارسی دی نوچی در سال 1999 ابداع شد. وب 2 به وبسایت‌های جهانی اشاره دارد که محتوای تولید شده توسط کاربر، قابلیت استفاده و قابلیت همکاری را برای کاربران نهایی برجسته می‌کند. به وب 2.0، وب اجتماعی مشارکتی (participative social web) نیز گفته می‌شود. این کلمه به اصلاح هیچ یک از مشخصات فنی اشاره ندارد، بلکه به منظور اصلاح روش طراحی و استفاده از صفحات وب است. تعامل و همکاری با یکدیگر توسط Web 2.0، به خوبی امکان‌پذیر شده است. رسانه‌های اجتماعی به عنوان خالق تولید محتوای کاربران، یک بستر محبوب برای کاربران به حساب می‌آیند. شایان ذکر است که وب 2.0 نسخه پیشرفته وب 1.0 است.
فناوری‌های مرورگر وب در توسعه وب 2.0 نقش فوق‌العاده پررنگی ایفا کرده و شامل فریمورک AJAX و فریمورک‌های زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت است. همچنین فریمورک‌های AJAX و جاوا اسکریپت، به ابزارهای محبوبی برای ایجاد سایت‌ها در بستر وب 2.0 تبدیل شده‌اند. در ادامه به این موضوع پرداخته‌ایم که تفاوت وب 3 و وب 2 در نوع ساخت آن جالب توجه است.
موارد استفاده از وب 2
وب اجتماعی (social Web) شامل چندین ابزار و پلتفرم آنلاین است که در آن افراد دیدگاه‌ها، نظرات، افکار و تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند. برنامه‌های وب 2.0 تمایل بیشتری به تعامل با کاربر نهایی (End User) دارند. به این ترتیب، کاربر نهایی نه تنها کاربر برنامه است، بلکه در این ابزارها ذکر شده در زیر نیز شرکت می‌کند:
- پادکست
- وبلاگ نویسی
- آموزش با RSS
- نشانه گذاری اجتماعی
- شبکه اجتماعی
- رسانه‌های اجتماعی
- رای گیری محتوای وب
وب 3 چیست؟
این فناوری، به تکامل استفاده از وب و ارتباط با آن اشاره دارد که شامل تغییر فضای وب به یک پایگاه داده، با ادغام DLT (فناوری دفتر کل ادغام شده) است. این داده‌ها می‌توانند به ایجاد قراردادهای هوشمند بر اساس نیازهای فرد کمک کنند. به عبارتی پایگاه داده و دیگر فناوری‌ها، نقش بسیار پررنگی در شکل‌گیری فضای وب 3 بازی می‌کنند. وب 3.0 اصطلاحی است که برای توصیف بسیاری از تحولات بوجود آمده در فضای وب و تعامل بین چندین مسیر استفاده می‌شود. در این مورد، داده‌ها بدون مالکیت خاص، به اشتراک گذاشته می‌شوند. با تفاوت وب 3 و وب 1 می‌توان به این نتیجه رسید که پیشرفت تکنولوژی طی سال‌های طولانی بسیار محسوس است. وب 3 شامل مواردی است که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
وب معنایی (Semantic Web)
وب معنایی (3.0) نوید این را می‌دهد که اطلاعات را به روشی معقول‌تر و دقیق تر از موتور جستجوی گوگل، پیدا کند. این امر به ویژه از منظر مفهوم ماشین در مقابل درک انسان صادق است. وب معنایی کار شناخت مفهومات و پیدا کردن نتایج بر اساس دقیق‌ترین روش‌ها را در پیش می‌گیرد و نتایجی را بر اساس مفهوم و نه بر اساس کلمات کلیدی ارائه می‌کند.
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
با ترکیب این قابلیت با پردازش زبان طبیعی، در وب 3.0، رایانه‌ها می‌توانند اطلاعات را مانند انسان‌ها تشخیص دهند تا نتایج سریع‌تر و مرتبط‌تری ارائه دهند. آن‌ها برای برآوردن نیازهای کاربران به اصطلاح باهوش‌تر می‌شوند.
قابلیت اتصال (Connectivity)
با وب 3.0، اطلاعات به لطف ابرداده‌های معنایی، بیشتر به هم متصل می‌شوند. در نتیجه، تجربه کاربر به سطح دیگری از اتصال تبدیل می‌شود که از تمام اطلاعات موجود استفاده می‌کند.
فراگیر بودن (Ubiquity)
محتوا توسط چندین برنامه قابل دسترسی است. هر دستگاه به وب متصل است و خدمات را می‌توان در همه جا استفاده کرد.
قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)
با کمک قراردادهای هوشمند، ما می‌توانیم یک پایگاه داده عملا غیرقابل نفوذ داشته باشیم که امری بسیار ارزشمند است. این قرادادهای هوشمند، ابزار قدرتمندی هستند که می‌توانند جهان را به مکانی بسیار بهتر تبدیل کنند و فرصت‌های بیشتری را برای همه کاربران، در فضای اینترنت ایجاد کنند. قراردادهای هوشمند نه تنها برای تکنولوژی‌های نرم افزاری و وب به کار می‌روند، بلکه در هوشمندسازی معاملات روزمره هم کاربرد دارند.
مقایسه وب 3 وب 2 و وب 1
| وب 1.0 | وب 2.0 | وب 3.0 |
| عمدتاً فقط خواندنی | قابل خواندن و نوشتن | قابل حمل و شخصی |
| تمرکز بر شرکت‌ها | تمرکز بر جامعه مخاطبین | تمرکز بر افراد |
| صفحات اصلی وبلاگ‌ها | وبلاگ‌ها/خبرنامه‌ها | لایو و جریان زنده |
| مالکیت محتوا | به اشتراک گذاری محتوا | ادغام محتوا |
| انجمن‌های وب | اپلیکیشن‌های وب | اپلیکیشن‌های هوشمند |
| دایرکتوری‌ها | برچسب زدن به صفحات | رفتار کاربر |
| هزینه هر کلیک | بازدید از صفحه | تعامل کاربر |
| تبلیغات بنری | تبلیغات تعاملی | تبلیغات رفتاری |
| بریتانیکا آنلاین | ویکی‌پدیا | وب معنایی |
| HTML/Portals | XML / RSS | RDF / RDFS / OWL |
سخن پایانی
وب 1 با وجود اینکه انقلابی در ساخت یک تکنولوژی جدید به پا کرد، اما خیلی زود کنار گذاشته شد. با روی کار آمدن وب 2 این فناوری زمان زیادی برای به اوج رسیدن داشت. با این وجود توانست به موفقیت‌های مورد انتظار دست یابد؛ اما وب 3 همچنان در انتظار مطرح شدن است و راه طولانی برای حکمرانی بر اینترنت، در پیش دارد. در حال حاضر، سرمایه گذاری‌ها و پروژه‌های عظیمی در رشد و گسترش وب 3 در حال انجام است و آشنایی و ورود به این دنیا، می‌تواند برای بسیاری از کاربران اینترنت، سبب کسب سود و درآمدهای بالا، شود. با این حال، شاید تفاوت وب 3 وب 2 و وب 1 کار منطقی نباشد، اما می‌تواند چشم‌اندازی برای این آینده این فناوری به ما بدهد.
