ارز دیجیتال با پشتوانه نفت چیست؟ بررسی دلایل شکست و آینده این ارزها

با گسترش فناوری بلاکچین، مفهوم جدیدی به نام ارز دیجیتال با پشتوانه نفت وارد دنیای رمزارزها شده است. این نوع ارز دیجیتال که با هدف ترکیب مزایای فناوری بلاکچین و ثبات قیمت نفت طراحی شده، می‌تواند راهکاری برای سرمایه‌گذاری در بازار نفت از طریق دنیای کریپتو باشد.

نفت به عنوان بزرگترین کالای جهان از نظر ارزش بازار، با ارزشی حدود 107 تریلیون دلار، نقشی حیاتی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند. با این حال، تلاش‌های صورت گرفته برای ایجاد ارز دیجیتال با پشتوانه نفت تاکنون با چالش‌های جدی مواجه شده است. از پروژه ناموفق پترو در ونزوئلا گرفته تا طرح‌های مشابه در سایر کشورها، همگی نشان می‌دهند که پیاده‌سازی این مفهوم با پیچیدگی‌های فنی، اقتصادی و سیاسی زیادی همراه است.

در این مقاله از اینوکس به بررسی دقیق مفهوم ارز دیجیتال با پشتوانه نفت، چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

اولین تلاش جدی برای ایجاد ارز دیجیتال با پشتوانه نفت، در دسامبر 2017 توسط دولت ونزوئلا صورت گرفت. نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، با هدف دور زدن تحریم‌های بین‌المللی و کنترل تورم افسارگسیخته کشور (که در سال 2018 به رکورد 65.374 درصد رسیده بود)، ارز دیجیتالی به نام پترو را معرفی کرد. 

در این مورد بخوانید: ارز دیجیتال با پشتوانه نقره چیست؟ معرفی بهترین ارزهای دیجیتال نقره

این ارز قرار بود با پشتوانه ذخایر نفتی ونزوئلا منتشر شود که حدود 300 میلیارد بشکه (معادل بیش از 23 تریلیون دلار با قیمت‌های امروز) تخمین زده می‌شد.

پترو در ابتدا قرار بود روی بلاکچین اتریوم به عنوان یک توکن ERC-20 منتشر شود، اما در آخرین لحظات به بلاکچین NEM منتقل شد. این تغییر ناگهانی اولین نشانه از مشکلات فنی و مدیریتی پروژه بود. دولت ونزوئلا ادعا می‌کرد که هر واحد پترو معادل یک بشکه نفت خواهد بود و قابل تبدیل به سایر ارزها است. با این حال، مادورو بعداً از این موضع عقب‌نشینی کرد و اعلام کرد که قیمت پترو توسط نیروهای بازار تعیین خواهد شد.

پس از پترو، پروژه‌های دیگری نیز برای ایجاد ارز دیجیتال با پشتوانه نفت تلاش کردند. پروژه PetroDollars که بعداً به PDX Coin تغییر نام داد، قرار بود در سال 2018 از طریق عرضه اولیه کوین (ICO) وارد بازار شود، اما این برنامه تا تابستان 2020 به تعویق افتاد. همچنین توکن PetroDollar یا XPD در صرافی YoBit معامله می‌شد، اما ارزش آن هیچ ارتباطی با قیمت نفت نداشت و نوسانات شدیدی را تجربه کرد؛ به طوری که در ژانویه 2018 ارزش آن تقریباً 10 سنت بود اما تا آگوست همان سال با کاهش 90 درصدی به نیم سنت رسید.

روسیه در سال 2019 از طریق وزیر سابق انرژی خود، ایگور یوسوفوف، اعلام کرد که در مراحل نهایی صدور یک ارز دیجیتال با پشتوانه نفت است. این پروژه که Neft-Coin نام داشت، قرار بود برای خرید و فروش نفت و دور زدن تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا استفاده شود. با این حال، تاکنون هیچ نشانه‌ای از پیشرفت این پروژه مشاهده نشده است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی در ژانویه 2019 برنامه‌ای را برای بررسی یک ارز دیجیتال مشترک اعلام کردند که احتمالاً با پشتوانه دارایی‌های نفتی دو کشور خواهد بود.

با وجود تمام این تلاش‌ها، تا به امروز هیچ ارز دیجیتال با پشتوانه نفت وجود ندارد که بتواند به عنوان ابزار موفقی برای سرمایه‌گذاری در بازار نفت از طریق بازارهای کریپتو مورد استفاده قرار گیرد. پیاده‌سازی چنین راهکاری در حال حاضر با چالش‌های جدی روبرو است و به بررسی و حل‌وفصل دقیق نیاز دارد.

در این مورد بخوانید: ارز دیجیتال طلا چیست؟ معرفی و بررسی بهترین ارز دیجیتال با پشتوانه طلا

چرا ارزهای دیجیتال با پشتوانه نفت شکست خوردند؟

شکست پروژه‌های مختلف ارز دیجیتال با پشتوانه نفت دلایل متعددی دارد که ریشه آن‌ها را می‌توان در مشکلات فنی، اقتصادی و سیاسی جستجو کرد. یکی از مهم‌ترین این دلایل، نبود قابلیت بازخرید واقعی است. به  عنوان مثال، پترو که توسط دولت ونزوئلا معرفی شد، در تئوری با ذخایر نفتی و منابع طبیعی پشتیبانی می‌شد، اما هیچ مکانیزم مشخصی برای تبدیل این ارز به دارایی‌های واقعی وجود نداشت. این موضوع باعث شد تا پترو عملاً به یک ارز فیات دیگر مانند بولیوار ونزوئلا تبدیل شود.

مشکل دیگر، انتخاب نامناسب زیرساخت‌های فنی است. تغییر ناگهانی پلتفرم پترو از اتریوم به NEM، علاوه بر ایجاد سردرگمی، باعث کاهش قابلیت همکاری و سهولت استفاده شد. کاربران برای خرید پترو مجبور بودند ابتدا دارایی‌های خود را به بلاکچین NEM منتقل کنند و سپس برای استفاده از آن، دوباره فرایند انتقال به بلاکچین‌های دیگر را طی کنند. این پیچیدگی‌های غیرضروری، پذیرش عمومی را با مشکل مواجه کرد.

نوسانات قیمت نفت هم چالش بزرگی برای این ارزها محسوب می‌شود. قیمت نفت تحت تأثیر عوامل متعددی مانند تغییرات عرضه و تقاضا، تحولات سیاسی و شرایط اقتصادی قرار دارد. این بی‌ثباتی باعث می‌شود که ارزش ارزهای دیجیتال با پشتوانه نفت هم دائماً در نوسان باشد. به عنوان نمونه، توکن PetroDollar که در صرافی YoBit معامله می‌شد، در مدت کوتاهی بیش از 90 درصد ارزش خود را از دست داد.

محدودیت‌های قانونی و تحریم‌های بین‌المللی مانع بزرگی در مسیر موفقیت این ارزها بوده است. دولت آمریکا صراحتاً اعلام کرد که خرید پترو توسط شهروندان آمریکایی نقض تحریم‌های اعمال شده علیه ونزوئلا محسوب می‌شود. همچنین، محدودیت خرید پترو به بیت کوین، اتریوم، NEM و روبل روسیه، استفاده از ارزهای با حریم خصوصی بالا مانند مونرو و دش را که می‌توانستند گزینه‌های مناسبی برای دور زدن تحریم‌ها باشند، غیرممکن کرد.

شفاف نبودن و پشتوانه نهادی قوی از دیگر دلایل شکست این پروژه‌ها است. در مورد پترو، حتی قیمت عمومی مشخصی وجود نداشت و تنها قیمت اعلام شده توسط دولت ونزوئلا بود که کاملاً دلخواه تعیین می‌شد. این نداشتن شفافیت باعث شد تا هیچ اطمینانی نسبت به ارزش واقعی این ارز وجود نداشته باشد.

رقابت با سایر ارزهای دیجیتال چالش دیگری است که نباید نادیده گرفته شود. در حالی که ارزهایی مانند ارز بیت کوین و اتریوم از پشتوانه قوی جامعه، توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران برخوردارند، ارزهای دیجیتال با پشتوانه نفت نتوانسته‌اند چنین اکوسیستمی را ایجاد کنند. تا زمانی که این چالش‌ها به درستی حل نشوند، احتمال موفقیت چنین پروژه‌هایی بسیار پایین خواهد بود.

در این مورد بخوانید: بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری بلند مدت

آینده ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

علی‌رغم شکست‌های گذشته، آینده ارز دیجیتال با پشتوانه نفت همچنان می‌تواند امیدوارکننده باشد. با افزایش توکنیزه‌سازی دارایی‌های واقعی و پیشرفت فناوری بلاکچین، برخی کشورها و سازمان‌ها در حال برنامه‌ریزی برای ورود جدی به این حوزه هستند.

روسیه یکی از کشورهایی است که برنامه‌های جدی برای ایجاد ارز دیجیتال با پشتوانه نفت دارد. در مقایسه با ونزوئلا، روسیه از مزیای زیاد برخوردار است. اگرچه این کشور تحت تحریم‌های سنگینی قرار دارد، اما:

• همچنان بسیاری از کشورها از جمله آلمان، ایتالیا و چین به انرژی روسیه وابسته هستند
• زیرساخت‌های فنی و مالی قوی‌تری در اختیار دارد
• روابط اقتصادی گسترده‌تری با کشورهای CIS و متحدان خود دارد
• از ذخایر نفتی بسیار و سیستم تولید پایدار برخوردار است

عربستان سعودی و امارات متحده عربی هم با همکاری یکدیگر در حال بررسی ایجاد یک ارز دیجیتال مشترک با پشتوانه نفت هستند. این پروژه می‌تواند از چند جهت حائز اهمیت باشد:

• پشتوانه قوی مالی و اقتصادی هر 2 کشور
• روابط بین‌المللی گسترده و نبود محدودیت‌های تحریمی
• زیرساخت‌های مدرن و پیشرفته در حوزه فناوری
• ثبات سیاسی و اقتصادی نسبی

یکی از جذاب‌ترین ایده‌ها در این حوزه، ایجاد استیبل کوین با پشتوانه نفت است. این نوع ارز دیجیتال می‌تواند با حفظ ارزش ثابت (مثلاً معادل یک دلار) و پشتوانه ترکیبی از نفت و سایر دارایی‌های واقعی مانند طلا و املاک، ثبات بیشتری نسبت به ارزهای دیجیتال معمولی داشته باشد. بعضی از مزایای بالقوه این رویکرد عبارت‌اند از:

• محافظت در برابر تورم
• ثبات بیشتر نسبت به ارزهای دیجیتال معمولی
• امکان تبدیل به دارایی‌های واقعی
• جذابیت برای سرمایه‌گذاران نهادی و سنتی

با این حال، چالش‌های مهمی نیز در مسیر توسعه استیبل کوین‌های با پشتوانه نفت وجود دارد. نوسانات قیمت نفت می‌تواند ارزش پشتوانه را تحت تأثیر قرار دهد و مکانیزم بازخرید را با مشکل مواجه کند. پیشینه استیبل کوین‌هایی مانند FPI و Volt Frax که تلاش کرده‌اند در برابر تورم مقاوم باشند، نشان می‌دهد که موفقیت در این زمینه آسان نیست.

در این مورد بخوانید: استراتژی متوسط هزینه دلاری + مزایا و معایب استراتژی dca

مزایا و معایب ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

ارز دیجیتال با پشتوانه نفت، با وجود چالش‌های فعلی، مزایا و معایب خود را برای اقتصاد جهانی و بازارهای مالی دارد. این ارزها با ترکیب پتانسیل فناوری بلاکچین و ارزش ذاتی نفت، فرصت‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاری رمزارز بازار کالا فراهم می‌کنند.

مزایای ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

افزایش دسترسی به بازار نفت یکی از مهم‌ترین مزایای این نوع ارزها است. در حال حاضر، سرمایه‌گذاری در بازار نفت عمدتاً از طریق قراردادهای آتی و با حجم‌های بزرگ انجام می‌شود که برای سرمایه‌گذاران خرد چندان مناسب نیست. ارز دیجیتال با پشتوانه نفت می‌تواند این بازار را برای طیف گسترده‌تری از سرمایه‌گذاران قابل دسترس کند.

پتانسیل ثبات قیمت  از دیگر مزایای مهم این ارز است. برخلاف ارزهای دیجیتال معمولی که نوسانات شدیدی دارند، ارزهای با پشتوانه نفت می‌توانند از ثبات نسبی بیشتری برخوردار باشند؛ زیرا به یک دارایی فیزیکی با ارزش ذاتی متصل هستند. این ویژگی می‌تواند آن‌ها را به گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار تبدیل کند.

کاهش هزینه‌های معاملاتی و افزایش سرعت تسویه هم از مزایای دیگر است. با استفاده از فناوری بلاکچین، معاملات می‌توانند سریع‌تر و با هزینه کمتری نسبت به روش‌های سنتی انجام شوند. این موضوع به ویژه در معاملات بین‌المللی نفت می‌تواند بسیار مفید باشد.

معایب و چالش‌های موجود ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

وابستگی به نوسانات قیمت نفت یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها است. قیمت نفت تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله شرایط ژئوپلیتیک، تصمیمات اوپک و تغییرات عرضه و تقاضای جهانی قرار دارد. این نوسانات می‌تواند ثبات ارزش ارز دیجیتال را تحت تأثیر قرار دهد.

مسائل حقوقی و نظارتی چالش دیگری است که باید در نظر گرفته شود. تنظیم‌کنندگان مقررات در سراسر جهان هنوز موضع مشخصی در قبال ارزهای دیجیتال با پشتوانه کالا ندارند. این نبود قطعیت قانونی می‌تواند مانع پذیرش گسترده این ارزها شود.

مشکلات فنی و زیرساختی هم همچنان وجود دارند. ایجاد یک سیستم قابل اعتماد برای تضمین پشتوانه فیزیکی و قابلیت بازخرید، نیازمند زیرساخت‌های پیچیده و هزینه‌بر است. همچنین، مسائل امنیتی و ریسک‌های سایبری باید به دقت مدیریت شوند.

تاثیر ارز دیجیتال با پشتوانه نفت بر اقتصاد جهانی

موفقیت ارز دیجیتال با پشتوانه نفت می‌تواند تاثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی داشته باشد. این ارزها می‌توانند به تدریج نقش دلار آمریکا در معاملات نفتی را کاهش دهند و به تنوع بیشتر در سیستم مالی جهانی کمک کنند.

با این حال، این تغییر می‌تواند چالش‌های بزرگی برای اقتصاد آمریکا ایجاد کند. سلطه دلار بر معاملات نفتی یکی از عوامل اصلی قدرت اقتصادی آمریکا است و کاهش این نقش می‌تواند تاثیرات زیادی بر اقتصاد این کشور داشته باشد.

در این مورد بخوانید: پیش بینی قیمت دلار در سال 1404: تحلیل جامع عوامل مؤثر بر قیمت دلار

خلاصه ارز دیجیتال با پشتوانه نفت

در این مقاله از اینوکس به بررسی جامع ارز دیجیتال با پشتوانه نفت پرداختیم. این نوع ارز دیجیتال که با هدف ترکیب مزایای بلاکچین و ثبات قیمت نفت طراحی شده، تاکنون با شکست‌های متعددی مواجه شده است. پروژه‌هایی مانند پترو ونزوئلا، PetroDollar و تلاش‌های روسیه و کشورهای خاورمیانه، همگی با چالش‌های جدی در زمینه‌های فنی، قانونی و اقتصادی روبرو شده‌اند.

با این حال، پتانسیل ارز دیجیتال با پشتوانه نفت برای ایجاد تغییر در بازارهای مالی همچنان قابل ملاحظه است. مزایایی مانند افزایش دسترسی به بازار نفت، کاهش هزینه‌های معاملاتی و امکان ایجاد استیبل کوین‌های مقاوم در برابر تورم، می‌تواند در صورت غلبه بر چالش‌های موجود، به موفقیت این ارزها کمک کند.

سوالات متداول