6 مورد از مشکلات و ریسک های وام کریپتو که باید بدانید
در سالهای اخیر، استفاده از ارزهای دیجیتال در سراسر جهان بسیار رایج شده است و افراد زیادی در آن به معاملهگری و سرمایهگذاری میپردازند. وامهای کریپتو، بخش جدیدی از بازار ارزهای دیجیتال محسوب میشوند که به دلایل مختلف، موضوعی جذاب برای علاقهمندان به سرمایهگذاری هستند. در این سیستم، وامگیرندگان میتوانند به راحتی از بیتکوین یا سایر ارزهای دیجیتال خود، به عنوان وثیقه استفاده کرده و وام بگیرند. وامدهی کریپتو، فرصتی منحصربهفرد با مزایای مختلف است که میتوان با آن بیشتر از تسهیلات سنتی، سود کسب کرد. بنابراین اگر قصد سرمایهگذاری در وامدهی کریپتو را دارید، نیاز است تا ریسک های وام کریپتو را در نظر بگیرید. در ادامه این مقاله از اینوکس، به بررسی این ریسکهای احتمالی میپردازیم.
وام گرفتن در سیستمهای سنتی مانند بانکها، فرآیندی طولانی دارد و لازم است برای نهایی شدن آن، تاییدهای بسیاری گرفته شود؛ اما در بازار ارزهای دیجیتال، میتوان به سهولت این کار را انجام داد. همچنین در این سیستم، برخلاف بانکها، برای دسترسی به وام، نیاز به اعتبارسنجی نیست. این موضوع برای افرادی که سابقه اعتباری ندارند، یک فرصت عالی به حساب میآید. این سیستمهای وامدهی جدید، علیرغم همه مزایایی که دارند، دارای ریسکها و خطرات خاصی نیز هستند.
ریسکها و مشکلات وامدهی کریپتو
همانطور که اشاره کردیم، زمانی که صحبت از سرمایهگذاری در میان باشد، همواره ریسکهایی نیز وجود دارد؛ بنابراین، برای سرمایهگذاری امن و دریافت سود بیشتر نیاز است با این خطرات بیشتر آشنا شده تا در همین راستا تدابیری بیاندیشیم.
در این رابطه بخوانید : سیستم وام دهی کریپتو (Crypto Lending) چطور کار میکند؟ نحوه دریافت سریع وام کریپتو!
1- نوسانات قیمت در بازار ارزهای دیجیتال
دنیای وسیع ارزهای دیجیتال، مانند سایر بازارهای مالی همواره با نوسانات قیمتی همراه بوده است؛ این نوسانات فرصت کسب سود را در اختیار افراد زیادی از جمله سرمایهگذاران و تریدرها قرار میدهد. البته این موضوع در سیستم وامدهی کریپتو، میتواند مسائلی را به همراه داشته باشد.
به طور مثال، شما یکی از ارزهای خود را زمانی که بهای آن 10 هزار دلار بوده است، وام میدهید. سپس تا زمان نگهداری وام، با نوساناتی که در بازار رخ میدهد، قیمت کنونی آن به 6 هزار دلار کاهش مییابد؛ در این میان، بازپرداخت وام نیز با همان قیمت ابتدایی صورت میگیرد. این بدین معناست که ارزش آنچه شما دادهاید، کاهش یافته است. برای جلوگیری از این اتفاق، نیاز است تا هوشمندانه سرمایه خود را مدیریت کرده و از اتفاقات تاثیرگذار بر بازار ارزهای دیجیتال، آگاهی داشته باشید.
2- ریسکهای طرفین قرارداد وام
در بازار ارزهای دیجیتال، وام گرفتن به دو روش اصلی انجام میشود: پلتفرمهای متمرکز (Cefi) و پلتفرمهای غیرمتمرکز (Defi). موسسههای متمرکز، مانند بانکداریها عمل کرده و از موجودی ارزهای دیجیتالی که نزد آنها استیک شده است به افراد دیگر وام میدهند؛ معمولا وامگیرندگان، صرافیهای ارز دیجیتال، سرمایهگذاران نهادی و صندوقهای پوشش ریسک هستند که اصل دارایی به همراه سود، به آنها باز میگردد.
در این سیستم، اگر طرف دیگر معاملات نتواند مبلغ وام خود را بازگرداند، این پلتفرم را با خطر ورشکستگی روبهرو میکند؛ به این خطر احتمالی برای وامدهندگان، default risks میگویند. به همین دلیل نیاز است بیشتر از مبلغ وام، وثیقهگذاری انجام شود تا از ریسکهای احتمالی برای وامدهندگان کاسته شود؛ اما ممکن است باز هم خطراتی را به همراه داشته باشد.
این خطرات در پلتفرم دوم، که به صورت غیرمتمرکز فعالیت میکند، کمتر میشود. در سیستم Defi، از داراییهای استیک شده افراد به دیگر کاربران وام داده نمیشود؛ بنابراین در معرض خطرات احتمالی مانند عدم بازپرداخت وام و ورشکستگی قرار نمیگیرد. دریافت وام، در این سیستم بسیار آسان و در عین حال ایمن است.
تفاوت اساسی در این سیستم با Cefi، جایگزینی قراردادهای هوشمند با اشخاص ثالث است؛ در این صورت، وثیقهها با پروتکلهای ایمن بر بستر بلاکچین کدگذاری شده و هر کاربر شخصا به حساب خود دسترسی دارد. قراردادهای هوشمند که به بازار پول شهرت دارند، بستری بین وامدهنده و وامگیرنده محسوب میشوند. سیستم Defi، تا زمانی که نقدینگی کافی توسط وامدهندگان ارائه شود و وامگیرندگان نیز مشارکت داشته باشند، ایمنتر هستند.
برای جلوگیری از خطرات احتمالی، بهتر است سوابق هر پلتفرم وامدهی در کریپتو (Cefi یا Defi) را مانند سابقه ورشکستگی و نقدینگی آنرا بررسی کرده و از سیستمی وام بگیرید که میزان نقدینگی آن بیشتر باشد. آگاهی از دنیای وسیع ارزهای دیجیتال، یک قدم مهم برای کسب سود از این بازار جهانی است.
3- ریسکهای امنیتی و مالکیت
در دنیای رمز ارزها، حملات سایبری و نقض امنیت، بارها رخ داده و امری رایج است و این مورد هم یکی از ریسک های وام کریپتو به شمار میآید. در این حملات، سرمایهها و داراییها مورد حمله قرار میگیرند و در خطر هستند. در پلتفرم Cefi، به ندرت تمام داراییها در استخر نقدینگی قرار میگیرد؛ زیرا اغلب مقدار قابل توجهی از آن را در اختیار اشخاص ثالث و وامگیرندگان میگذارند.
به همین دلیل سیستمهای وامدهی بزرگ، به منظور ذخیره ارزهای دیجیتال خود، از ارائهدهندگان حرفهای در زمینه خدمات نگهداری داراییهای دیجیتالی کمک میگیرند؛ با این وجود، حتی این ارائهدهندگان مالکیت دیجیتالی نیز از لحاظ نقض امنیت در امان نیستند و هر لحظه در معرض خطر ورشکستگی و حملات سایبری قرار دارند.
همین دلیل کافی است تا بسیاری از ارائهدهندگان وام در پلتفرم Cefi، به منظور جلوگیری از سرقت و خطرات امنیتی احتمالی، اقدام به اخذ بیمهنامههای خصوصی کنند. البته این موضوع، تنها بخش کوچکی از داراییها را از خطرات مصون نگه میدارد و همچنان مسئله خطر ورشکستگی برای ارائهدهنده و طرف مقابل وجود خواهد داشت. از آنجایی که سیستم وامدهی Defi، داراییهای کاربران را نگهداری و بیمه نمیکند، بنابراین مالکیت و مسئولیت برقراری امنیت برای ارزهای دیجیتال، تماما بر عهده شما است. لذا لازم است دانش و آگاهی خوبی در این زمینه داشته باشید.
در سیستمهای وامدهی غیرمتمرکز، کاربران ارزهای دیجیتال خود را در کیف پولهای خود که به صورت آنلاین به پلتفرم متصل است، نگهداری و مدیریت میکنند. با وجود قراردادهای هوشمند و پروتکلهای ایمنی که برای آن قرار داده شده است، باز هم امکان نقض وجود دارد. بنابراین، نیاز است تا به درستی حساب خود را مدیریت کرده تا از سرقت یا بلوکه شدن سرمایه خود جلوگیری کنید.
برای رفع این مسائل بهتر است پیش از هرگونه سرمایهگذاری در پلتفرم وامدهی Cefi، از سابقه وامدهندگان آن آگاه باشید و میزان بیمههای امنیتی آنها را چک کنید. بسیاری از وامدهندگان با شیوههای کلاهبرداری و صرفا برای بازاریابی، ممکن است این موارد را به درستی اعلام نکنند. بنابراین، حتما در پلتفرمهای معتبر که بازار نقدینگی بزرگی را در اختیار دارند، سرمایه گذاری کنید. در مورد پلتفرم Defi، موضوع متفاوت است و نیاز است تا پیش از هرگونه سرمایهگذاری در آنها، روش محافظت از داراییها را ابتدا بیاموزید.
4- وجود نقص امنیتی و اختلال در قراردادهای هوشمند
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، قراردادهای هوشمند، بستری را برای پلتفرمهای وامدهی Defi و کاربران فراهم کردهاند. این قراردادها، توسط توسعهدهندگان با کدهای نرمافزاری طراحی و کدگذاری شدهاند؛ بنابراین ممکن است با اختلال عملکردی و نقصهای امنیتی نیز همراه باشد.
البته که این موضوع برای سرمایهگذاران ریسک بزرگ و جدی محسوب میشود. قراردادهای هوشمند، بهگونهای طراحی و اجرا شدهاند که به صورت خودکار فرآیندهای وامدهی را کنترل کنند. این قراردادها، بر بستر بلاکچین ذخیره میشوند و در مواجه با شرایط از پیش تعیین شده، وارد عمل شده و اقدامات خاصی را بر داراییها اعمال میکنند.
برخلاف پلتفرم دیفای، سیستم وامدهی Cefi، برای کنترل خطاهای موجود و رفع آنها، از پشتیبانی انسانی کمک میگیرد. در نتیجه برای سرمایهگذاری ایمن در پلتفرم Defi، نیاز است تا با آگاهی کامل تحقیقات لازم را انجام داده و از جوانب مختلف، آن را بررسی کنید. همچنین میتوانید از قراردادهای هوشمند سیستم Defi که اکثرا به صورت عمومی در دسترس قرار گرفتهاند، استفاده کرده و با دانش خود آنها را بررسی کنید.
5- شفاف نبودن قوانین در وامدهی ارزهای دیجیتال
قوانین سیستمهای وامدهی کریپتو توسط مراجع قانونی تنظیم نشده و ضمانت مشخصی برای آن وجود ندارد؛ در صورت ورشکستگی پلتفرم و از بین رفتن داراییها، نمیتوان برای آن به صورت قانونی اقدام کرد و باید این مورد از ریسک های وام کریپتو را هم در نظر داشت.
لازم به ذکر است، قانونگذاران بسیاری در حوزه قضایی، اقدام به اجرای مالیات بر رمز ارزها کردهاند. هنوز مشخص نیست که این موضوع چه تاثیر مثبت یا منفی بر داراییهای موجود در سیستم وامدهی ارزهای دیجیتال خواهد داشت. این مالیاتها متناسب با حوزه فعالیت فرد، بر روی سودهای دریافتی او به عنوان یک وامدهنده تاثیر میگذارد. در نتیجه، پیش از سرمایهگذاری نیاز است تا از شرایط و قوانین مالیات بر رمز ارزها و قراردادهای هوشمند آگاه باشید.
6- حملات سایبری در Defi و سیستم وامدهی کریپتو
سیستم وامدهی Defi، به دلیل عدم حضور پشتیبانهای انسانی، بیشتر در معرض حملات سایبری قرار میگیرد. از جمله آنها میتوان راگ پول (Rug Pulls) و حمله وام سریع (Flash Loan Attack) را نام برد. در ادامه، با این دو روش کلاهبرداری بیشتر آشنا میشویم.
در این رابطه بخوانید : مزایا و معایب وام کریپتو چییست؟ وام کریپتو قرض بگیریم؟
راگ پول | Rug Pulls
راگ پول، نوعی از کلاهبرداری در Defi و از ریسک های وام کریپتو است که توسعهدهندگان یک پروژه، برای سرقت داراییهای سرمایهگذاران از آن استفاده میکنند. در این روش، توسعهدهندگان یک توکن بی ارزش را با یک ارز معتبر مانند اتر یا تتر، در یک صرافی غیرمتمرکز جفت کرده و استخر نقدینگی ایجاد میکنند. در این میان با روشهای مختلفی مانند وعده سود و بازدهی بالا و تبلیغات گسترده، افراد را وادار به سپرده گذاری در آن میکنند.
در این صورت، آنها توکن بی ارزش را در ازای واریز ارز معتبر به استخر، دریافت میکنند. پس از آن، توسعهدهندگان که از همان ابتدا بزرگترین سهم را در نقدینگی استخر داشتهاند، آن را خالی کرده و توکنهای بی ارزش برای سپردهگذاران باقی خواهد ماند.
جالب است بدانید در سال 2021، به روش راگ پول (Rug Pull)، 113 میلیون دلار از سرمایه سپردهگذاران کلاهبرداری شده است. بزرگترین راگ پول که در سال 2022 اتفاق افتاده، توسط بنیانگذار پروژه SushiSwap رقم خورده است. این شخص، به ناگهان پس از جمعآوری بیش از 1 میلیارد دلار وثیقه، توکنهای خود را نقد کرد.
حمله وام سریع | Flash Loan Attack
از آنجا که وام سریع یا وام فلش، به بخش مهمی از سیستم وامدهی کریپتو تبدیل شده است، حمله به آن نیز تهدیدی برای دنیای رمز ارزها و سیستم Defi و از ریسک های وام کریپتو به شمار میرود.
وام فلش، وامهای بدون وثیقهای هستند که توسط قراردادهای هوشمند کنترل میشوند. در این نوع از وامدهی، وامگیرنده بدون وثیقه و محدودیت در مقدار وام و استعلام اعتبار، میتواند وام خود را دریافت کند؛ تنها شرط لازم برای دریافت آن، بازپرداخت کل مبلغ وام در همان تراکنش است. مقدار ریسک در صدور این وامها صفر است، به همین دلیل به آسانی مورد حملات سایبری قرار میگیرند. در این نوع سرقت، دزد سایبری از طریق گرفتن وام فلش به صورت هنگفت از یک سیستم وامدهی و اعمال روشهای مختلف، اقدام به تغییر بازار به نفع خود میکند. این حملات، تنها در چند ثانیه رخ میدهد.
از معروفترین حملات وام فلش میتوان به PancakeBunny اشاره کرد. در طی این حمله که از طریق یک آسیبپذیری اتفاق افتاد، نزدیک به 3 میلیون دلار ربوده شد. این موضوع، سبب سقوط 95% ارزش BUNNY طی 24 ساعت، پس از حمله شد.
سخن پایانی، مشکلات وام کریپتو
در این مقاله از اینوکس به بررسی ریسک های وام کریپتو که در هنگام وام دادن یا وام گرفتن از پلتفرمهای وامدهی کریپتو با آن مواجه خواهید شد، پرداختیم. در سالهای اخیر، بازار ارزهای دیجیتال طرفداران زیادی پیدا کرده و افراد بسیاری داراییهای خود را در آن سرمایه گذاری یا ترید میکنند. دنیای رمز ارزها، در کنار تمام مزایایی که دارد با خطرات و ریسکهایی نیز همراه است. برای کاهش این خطرات احتمالی بهتر است هم سرمایه گذاران و هم وامگیرندگان، معتبرترین پلتفرم را انتخاب کرده و بیش از هر چیز آگاهی خود را، قبل از سرمایه گذاری افزایش دهند.
سوالات متداول مشکلات وام کریپتو
در این قسمت، به سوالات متداول پیرامون مشکلات وام کریپتو و موضوعات مربوط به آن میپردازیم:
1. آیا وامهای کریپتو با ریسک همراه هستند؟
وامهای رمزنگاری شده، به دلیل اینکه به سپردهگذاران سود بالایی پرداخت میکند و فرآیند دریافت آن نیز آسانتر است، بسیاری از افراد این روش را برای سرمایهگذاری انتخاب میکنند. بنابراین، وجود ریسکهای مختلف دور از ذهن نخواهد بود.
2. آیا سیستم وامدهی کریپتو برای سرمایهگذاری مناسب است؟
در پلتفرمهای وامدهی، کاربران این امکان را دارند داراییهای خود را به عنوان وثیقه قرار داده و از آن وام بگیرند و سود دریافت کنند. سیستم وامهای رمزنگاری، مانند یک حساب پسانداز است که به آن سود نیز تعلق میگیرد.
3. خطرات احتمالی در وامدهی کریپتو چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال، به علت نوسانات در قیمت ارزها، یک سرمایهگذاری با ریسک بالا به شمار میرود. در این میان ممکن است به عنوان وامدهنده و یا وامگیرنده متحمل خطراتی مانند از دست دادن سرمایه، نقص امنیتی و مالکیت و حملات سایبری قرار بگیرید. بنابراین نیاز است پیش از هر اقدامی، آگاهی و دانش خود را افزایش دهید.