وام فلش کریپتو (Flash Loan) چیست؟ آشنایی با وام آنی بدون وثیقه در دنیای دیجیتال
وام فلش کریپتو (Flash Loan) نوعی وام است که معامله‌گران رمزارز از آن برای تسهیل خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی استفاده می‌کنند. این نوع از وام‌های رمزنگاری‌شده، از قراردادهای هوشمند برای صدور وام‌ها و معاملاتی مرتبط استفاده می‌کنند. در ادامه این مقاله از اینوکس به بررسی وام فلش کریپتو و موارد استفاده از آن می‌پردازیم.
وام فلش چیست؟
وام‌های فلش کریپتو، نوعی سیستم وامدهی غیرمتمرکز هستند که برخی از شبکه‌ها و پروتکل‌های مالی، امکان استفاده از آن‌ها را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهند. امکان وامدهی غیرمتمرکز (یا بدون وثیقه) که با عنوان دیفای هم شناخته می‌شود در دنیای ارزهای دیجیتال سر و صدای زیادی به پا کرده است.
برای شرح دقیق‌تر و جزئی‌تر وام فلش کریپتو باید گفت که وام‌های بدون وثیقه و بدون محدودیت مبلغی هستند که در آن کاربر وجوهی را دریافت می‌کند. همچنین کاربر این مبلغ را در همان تراکنش برمی‌گرداند. اگر کاربر نتواند وام را قبل از تکمیل تراکنش بازپرداخت کند، یک قرارداد هوشمند تراکنش را لغو می‌کند و پول را به وام‌دهنده برمی‌گرداند.
همچنین، وام‌های فلش (Flash Loans) کل تراکنش، از وام گرفتن تا بازپرداخت را در یک تراکنش فوری و در هر زمانی که در حال معامله ارزهای دیجیتال هستید، در بر می‌گیرد.
در حال حاضر چندین پلتفرم قابلیت گرفتن وام دارند اما شروع این عمل با پلتفرم آوه آغاز شد. برای آشنایی بیشتر با ارز و پلتفرم آوی مقاله زیر را مطالعه کنید.
در این مورد بخوانید: معرفی ارز AAVE (ارز آوی)، ارز معروف وامدهی در کریپتو
وام فلش چگونه کار می‌کند؟
اگر توسعه‌دهنده بلاکچین نیستید یا سابقه محدودی در برنامه‌نویسی بلاکچین دارید، باید بدانید که، چیزی که شرایط وام‌ها را مشخص می‌کند قراردادهای هوشمند هستند. قراردادهای هوشمند معاملات را با وجوه قرض‌گرفته شده برای معامله‌گران انجام می‌دهند. همه چیز خیلی سریع اتفاق می‌افتد.
از دیدگاه فنی‌تر و تخصصی‌تر، یک وام فلش کریپتو، قراردادی را روی بلاکچین ایجاد می‌کند که به عنوان درخواستی برای دریافت مبلغی مشخص عمل می‌کند. انجام این فرایند نیاز به دانش پیشرفته و بالایی دارد. به گفته آوی (Aave)، ابزارهایی نیز وجود دارد که به افراد اجازه میدهد تا از وام‌های فلش بدون انجام فرایند پیچیده کدنویسی استفاده کنند. مانند: Collateral Swap و DeFi Saver.
اساساً، وام‌های فلش (Flash Loans) راهی آسان و کم خطر برای قرض گرفتن پول به منظور انجام معاملات سودآور در بازار ارزهای دیجیتال هستند. در انجام این معاملات که یک کاربر مقداری از دارایی خود را با دیگر کاربران به اشتراک می‌گذارد، هزینه‌هایی برای وام‌دهنده نیز دارد. در صورتی معامله با ماهیت وام فلش کریپتو سودآور باشد، معامله‌گر باید 0.09% کارمزد بابت سود بپردازد. در صورتی که این معامله سودآور نباشد یا شرایط یک قرارداد هوشمند برآورده نشود، وجوه به وام‌دهنده باز می‌گردد.
چرا مردم از وام‌های فلش استفاده می‌کنند؟
برای دریافت وام‌های سنتی، موانع زیادی وجود دارد که عبور از آن‌ها با چالش‌هایی روبرو است: معمولاً اعتبار و فرآیند تأیید وام‌گیرنده به طور دقیق و موشکافانه بررسی می‌شود و همچنین مشکل اعتبار مربوطه مانند وثیقه یا ضامن، بسیار دردسر ساز است. این در حالی است که وام‌های فلش کریپتو به زمان و منابع کمتری نیاز دارند و فیلترهای امنیتی و قانونی طی فرایند به مراتب کمتر است.
با حذف این موانع و در دسترس قرار دادن پول به ساده‌ترین و ارزان‌ترین حالت ممکن، شرایط برای وام‌گیرندگان مطلوب خواهد شد. در این حالت، وام‌گیرندگان می‌توانند رویکرد زیرکانه‌تری برای تجارت و سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال داشته باشند.
مزایا و معایب وام فلش
با توجه به جدید بودن این تکنولوژی، طبیعی است که در کنار مزایا معایبی هم داشته باشد. در جدول زیر مزایا و معایب این نوع از وام کریپتو را مشاهده می‌کنید.
| معایب وام فلش | مزایای وام فلش |
| یک ویژگی درحال توسعه است | فرآیند وام گرفتن و وام دادن در چند ثانیه انجام می‌شود |
| خطر هک شدن پلتفرم وام دهنده | عدم نیاز به وثیقه |
| خارج از کریپتو کاربرد ندارد | طراحی شده برای جلوگیری از پیش فرض‌ها |
حمله وام فلش چیست؟
وام‌های فلش نوعی مکانیسم وامدهی هستند و قطعا در کنار نقاط قوت خود، نقاط ضعفی هم دارند. یکی از این ضعف‌ها این است که برخی کاربران که از این شرایط قصد استفاده مخربی دارند، می‌توانند در یک «حمله وام سریع» یا ناگهانی شرکت کنند.
حملات وام فلش (Flash Loan Attacks) انواع مختلفی دارد. از آنجایی که یک وام فلش مستلزم بازپرداخت وام قبل از اتمام قرارداد است، طی حمله وام فلش ممکن است اقداماتی از سوی وام‌گیرندگان برای دریافت سود کاذب از این معامله رخ دهد. در اصل وام‌گیرنده راهی برای تغییر ارزش رمزارزهایی که در حال معامله دخیل هستند پیدا می‌کند و یک قرارداد هوشمند را فریب میدهد. به عبارتی قرارداد هوشمند را فریب میدهد تا تصور کند که مبلغ بازپرداخت شده است. در حالی که چنین اتفاقی رخ نداده.
البته این تنها یک نمونه نسبتا ساده از حمله وام فلش است و وام‌گیرندگان به اشکال مختلف می‌توانند این کار را انجام دهند.
نحوه انجام حمله وام فلش
در اینجا نحوه انجام نوعی از حمله وام فلش کریپتو آمده است:
• مقدار زیادی از رمزارز A از یک ارائه‌دهنده وام فلش (Flash Loan) قرض گرفته می‌شود.
• از یک صرافی دیجیتال (DEX) برای معامله توکن A با توکن B استفاده می‌شود. این کار باعث کاهش قیمت توکن A و افزایش قیمت توکن B در DEX می‌شود.
• از توکن B خریداری شده به عنوان وثیقه در پروتکل دیفای (DeFi) استفاده می‌شود که صرفاً به DEX به عنوان منبع قیمت آن متکی است. به عبارتی از قیمت‌گذاری تقلبی برای قرض گرفتن مقدار بیشتری از توکن A استفاده می‌شود.
• وام‌گیرنده با استفاده از بخشی از توکن A قرض گرفته شده برای بازپرداخت کامل وام فلش کریپتو اصلی و حفظ توکن‌های باقیمانده، از منبع قیمت دستکاری‌شده پروتکل سود می‌گیرد.
• ارزش توکن‌های A و B در DEX به قیمت واقعی بازار برگردانده می‌شود. اما پروتکل DeFi با یک موقعیت خاص تحت وثیقه باقی می‌ماند (ارزش بدهی بیش از وثیقه می‌شود) که مستقیماً به سایر کاربران مانند ارائه‌دهندگان استخر نقدینگی آسیب می‌رساند.
به عنوان مثال، در ماه می 2020، پروتکل زنجیره هوشمند بایننس، بیش از 7 میلیون توکن BUNNY و 114000 توکن BNB را در یک حمله وام فلش از دست داد. در نتیجه این حمله، BUNNY تا 96 درصد سقوط کرد و پلتفرم مربوطه بیش از 200 میلیون دلار ضرر کرد.
چگونه می‌توانید از دارایی خود در برابر حملات وام فلش محافظت کنید؟
برخی پروتکل‌ها از جمله پروتکل‌هایی که از اوراکل‌های قیمت متمرکز روی زنجیره استفاده می‌کنند (مانند یک صرافی DEX)، در برابرچنین حملاتی، آسیب‌پذیر هستند. شاید دلیل این امر کمی گنگ و ناشناس بنظر برسد.
زمانی که یک صرافی تک زنجیره‌ای به عنوان منبع قیمت استفاده می‌شود، داده‌های یک دارایی دارای محدودیت‌هایی خواهد بود. دلیل این امر این است که فقط وضعیت بازار آن یک صرافی منعکس می‌شود.
به عنوان مثال اوراکلی مانند چین لینک (Chainlink) توسط یک شبکه غیرمتمرکز از اوراکل‌ها تامین می‌شود. بنابراین در حالی که یک مهاجم می‌تواند یک تراکنش وام فلش را انجام دهد، همچنان بر روی منبع قیمت تاثیری نمی‌گذارد زیرا صرافی اطلاعات قیمت‌گذاری را از منابع متعدد دریافت می‌کند.
در این مورد بخوانید: وام دهی دیفای: چطور در Defi وام دریافت کنیم؟
سخن پایانی، وام فلش چیست؟
وام فوری یا فلش، دنیای مالی غیرمتمرکز را تحت تأثیر قرار داده و توانمندی‌های زیادی به کاربران افزوده است. وام فلش کریپتو (Flash loan) به کاربران اجازه میدهد تا فورا دارایی‌های نامحدود بدون وثیقه را دریافت کنند. با این حال، این وام‌ها مانند یک شمشیر دو لبه هستند و می‌توانند پیامدهای نامطلوبی بر اکوسیستم کریپتو داشته باشند.
بسیاری از علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال در حال حاضر از وام‌های فلش برای کسب سود و محافظت در برابر خطرات انحلال استفاده می‌کنند. اما افراد مخرب نیز استفاده‌های نامطلوبی از جمله حملات به قراردادهای هوشمند و تخلیه وجوه دارند. بنابراین لازم است قبل از اقدام به گرفتن این نوع وام‌ها به طور کامل از ریسک‌ها و پیامدهای آن آگاه باشید و با اطلاعات کامل به این مسیر قدم بگذارید.
سوالات متداول
آیا وام‌های فلش نیاز به وثیقه دارند؟
خیر. وام‌های فلش بدون وثیقه هستند و هر کسی می‌تواند برای کسب سود، وجه مشخصی دریافت کند.
اگر وام فلش خود را پرداخت نکنید چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر وام فلش خود را پرداخت نکنید، قرارداد هوشمند وام‌دهنده وام را لغو می‌کند و وجوه را به کاربر برمی‌گرداند.
مدت زمان وام فلش چقدر است؟
همانطور که از نام آن پیداست، وام فلش فقط چند ثانیه یا چند دقیقه طول می‌کشد، چرا که وام در همان معامله دریافت و بازپرداخت می‌شود.
وام فلش چیست؟
معامله‌گران رمزارز برای تسهیل خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی از وام فلش کریپتو که بر اساس قراردادهای هوشمند نوشته شده‌اند استفاده می‌کنند.
