استیبل کوین چیست؟ معرفی کوین‌های با قیمت ثابت

در اکوسیستم همیشه در حال تحول و پرنوسان ارزهای دیجیتال، جایی که ارزش دارایی‌ها می‌تواند در عرض چند ساعت به شدت تغییر کند، نیاز به ثبات همواره یک چالش بزرگ بوده است. بیت‌ کوین، به عنوان پیشگام این عرصه، با وجود تمام مزایای خود، نوسانات قیمتی شدیدی را تجربه می‌کند.

برای مثال، قیمت این رمزارز از کمتر از ۵,۰۰۰ دلار در مارس ۲۰۲۰ به بیش از ۶۳,۰۰۰ دلار در آوریل ۲۰۲۱ رسید و سپس در دو ماه بعد نزدیک به ۵۰ درصد سقوط کرد. این نوسانات برای معامله‌گران جذاب است، اما استفاده از آن را به عنوان یک وسیله مبادله روزمره پرریسک می‌کند.

اینجاست که استیبل کوین به عنوان یک راه‌حل هوشمندانه و حیاتی وارد میدان می‌شود. این دارایی‌های دیجیتال طراحی شده‌اند تا پلی میان دنیای غیرقابل پیش‌بینی ارزهای دیجیتال و ثبات مورد نیاز برای تراکنش‌های مالی روزمره ایجاد کنند. اما استیبل کوین چیست و چگونه این ثبات را فراهم می‌کند؟ در این مقاله جامع از صرافی اینوکس، ما به اعماق دنیای استیبل کوین سفر می‌کنیم تا همه چیز را درباره آن بیاموزیم.

استیبل‌ کوین چیست؟

استیبل کوین نوعی ارز دیجیتال است که ارزش آن به یک دارایی پایدار خارجی گره خورده (Pegged) است تا قیمت خود را ثابت نگه دارد. این دارایی مرجع می‌تواند یک ارز فیات مانند دلار آمریکا (USD) یا یورو (EUR)، یک کالای باارزش مانند طلا، یا حتی سبدی از دارایی‌های دیگر باشد.

هدف اصلی یک استیبل کوین، ارائه تمام مزایای یک ارز دیجیتال – یعنی سرعت، امنیت و شفافیت مبتنی بر بلاکچین – در کنار حذف بزرگ‌ترین نقطه ضعف آن، یعنی نوسانات شدید قیمت است.

به بیان ساده، استیبل کوین‌ها بهترین‌های هر دو جهان را ارائه می‌دهند: ثبات و اعتماد ارزهای سنتی و کارایی و عدم نیاز به واسطه در ارزهای دیجیتال. این ویژگی آن‌ها را به ابزاری قدرتمند برای اهداف مختلف، از حفظ ارزش سرمایه گرفته تا انجام پرداخت‌های بین‌المللی، تبدیل کرده است.

چرا به استیبل کوین نیاز داریم؟

اهمیت استیبل کوین در اکوسیستم کریپتو روز به روز در حال افزایش است. این دارایی‌های دیجیتال تنها یک ابزار برای معامله‌گران نیستند، بلکه زیرساخت‌های حیاتی برای رشد و پذیرش گسترده‌تر فناوری بلاکچین محسوب می‌شوند.

در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع دارایی را با شما بررسی می‌کنیم:

• مقابله با نوسانات شدید بازار

ویژگی اصلی استیبل کوین ها چیست؟ پاسخ، ثبات است. در بازارهای نزولی یا پرنوسان، معامله‌گران می‌توانند به سرعت دارایی‌های پرریسکی مانند بیت ‌کوین یا اتریوم خود را به یک استیبل کوین تبدیل کنند تا ارزش سرمایه خود را در برابر سقوط قیمت حفظ کنند، بدون آنکه نیاز به تبدیل آن به پول نقد و خروج از اکوسیستم کریپتو داشته باشند.

• انقلابی در پرداخت‌های جهانی و حواله‌ها

سیستم‌های مالی سنتی برای نقل و انتقال بین‌المللی مانند سوئیفت (SWIFT) یا وسترن یونیون، کند و پرهزینه هستند و یک تراکنش ممکن است روزها طول بکشد. استیبل کوین‌ها این فرایند را متحول کرده‌اند. امروزه بانک‌های بزرگی مانند Shinhan Bank کره جنوبی و Standard Bank Group آفریقا در حال بررسی و استفاده از استیبل کوین برای تسویه پرداخت‌های فرامرزی سریع، ارزان و شفاف هستند.

• دروازه‌ای به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)

استیبل کوین خون جاری در رگ‌های اکوسیستم دیفای است. این دارایی‌ها به طور گسترده در پلتفرم‌های وام‌دهی، استقراض، ییلد فارمینگ (کشت سود) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) استفاده می‌شوند. کاربران می‌توانند استیبل کوین خود را در این پلتفرم‌ها سپرده‌گذاری کرده و سودی به‌مراتب بالاتر از بانک‌های سنتی دریافت کنند.

در این مورد بخوانید: بهترین پلتفرم های ییلد فارمینگ؛ بررسی 11 پلتفرم برتر

• ابزاری برای حفظ قدرت خرید

در کشورهایی با تورم بالا، استیبل کوین به شهروندان این امکان را می‌دهد که ارزش پس‌انداز خود را با تبدیل پول ملی به یک دارایی باثبات دلاری حفظ کنند.

انواع استیبل کوین

استیبل کوین‌ها بر اساس مکانیسم حفظ ثبات قیمت و نوع دارایی پشتیبان به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند. درک تفاوت‌های این مدل‌ها برای ارزیابی ریسک و انتخاب گزینه مناسب بسیار مهم است.

استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات (Fiat-Collateralized)

این دسته، رایج‌ترین و ساده‌ترین نوع استیبل کوین است. در این مدل، یک نهاد مرکزی به‌ازای هر واحد استیبل کوین که صادر می‌کند، معادل یک واحد از ارز فیات (معمولاً دلار آمریکا) را در حساب‌های بانکی خود به عنوان وثیقه نگهداری می‌کند. این ذخایر به طور منظم توسط شرکت‌های حسابرسی مستقل بررسی می‌شوند تا شفافیت و اعتماد تضمین شود.

• مزایا:
  • ساختار ساده و قابل فهم.
  • ثبات بسیار بالا به دلیل پشتوانه مستقیم ارز فیات.
• معایب:
  • متمرکز بودن؛ شما باید به شرکت صادرکننده و حسابرسان آن اعتماد کنید.
  • ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk)؛ در صورت ورشکستگی یا مشکلات قانونی برای شرکت، ممکن است ذخایر به خطر بیفتند.
  • نیاز به نظارت و قانون‌گذاری دارد.

نمونه‌های معروف: تتر (USDT)، یو‌اس‌دی کوین (USDC).

استیبل کوین با پشتوانه کالا (Commodity-Backed)

این استیبل کوین‌ها توسط دارایی‌های فیزیکی و قابل تعویض مانند طلا، نفت یا املاک و مستغلات پشتیبانی می‌شوند. رایج‌ترین کالا برای این منظور طلاست. هر توکن نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی از آن کالا است که در یک انبار امن نگهداری می‌شود و دارندگان توکن می‌توانند آن را با کالای فیزیکی بازخرید کنند.

• مزایا:
  • پشتوانه دارایی‌های واقعی و باارزش.
  • قیمت کالاها نسبتاً پایدار است و می‌تواند به عنوان سپری در برابر تورم عمل کند.
• معایب:
  • متمرکز بودن و نیاز به یک امین شخص ثالث برای نگهداری کالا.
  • فرایند حسابرسی و تأیید صحت ذخایر فیزیکی پیچیده است.

نمونه معروف: تتر گلد (Tether Gold – XAUt) که هر توکن آن معادل یک اونس طلای فیزیکی ذخیره شده در سوئیس است.

در این مورد بخوانید: ارز دیجیتال با پشتوانه نفت چیست؟ بررسی دلایل شکست و آینده این ارزها

استیبل کوین با پشتوانه ارز دیجیتال (Crypto-Collateralized)

این نوع استیبل کوین به جای ارز فیات، توسط سایر ارزهای دیجیتال (مانند اتریوم) پشتیبانی می‌شود. از آنجا که ارزش دارایی وثیقه خود نیز نوسان دارد، این سیستم از مکانیزم “وثیقه‌گذاری بیش از حد” (Over-Collateralization) استفاده می‌کند.

به عنوان مثال برای ایجاد ۱۰۰ دلار از این نوع استیبل کوین، کاربر باید مقداری ارز دیجیتال با ارزشی بیشتر (مثلاً به ارزش ۱۵۰ یا ۲۰۰ دلار) را در یک قرارداد هوشمند قفل کند. این وثیقه اضافی به عنوان یک سپر دفاعی در برابر نوسانات قیمت عمل می‌کند.

• مزایا:
  • غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاکچین؛ نیازی به اعتماد به یک نهاد مرکزی نیست.
  • شفافیت بالا؛ تمام وثیقه‌ها و تراکنش‌ها بر روی بلاکچین قابل مشاهده است.
• معایب:
  • ساختار پیچیده‌تر.
  • در صورت سقوط شدید قیمت ارز دیجیتال وثیقه، ممکن است سیستم با ریسک لیکویید شدن مواجه شود.

نمونه معروف: دای (DAI) از پروتکل MakerDAO که به دلار آمریکا گره خورده اما با وثیقه‌هایی مانند ETH پشتیبانی می‌شود.

استیبل کوین الگوریتمی (Algorithmic)

این دسته، پیچیده‌ترین و پرریسک‌ترین نوع استیبل کوین است. این توکن‌ها هیچ‌گونه وثیقه‌ای ندارند و ثبات قیمت خود را از طریق الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند حفظ می‌کنند. این الگوریتم‌ها عرضه و تقاضای استیبل کوین را مدیریت می‌کنند؛ اگر قیمت از ۱ دلار بالاتر رود، توکن‌های جدیدی عرضه می‌شود تا قیمت کاهش یابد، و اگر پایین بیاید، توکن‌ها از بازار خریداری و سوزانده می‌شوند تا عرضه کم شده و قیمت بالا برود.

• مزایا:
  • کاملاً غیرمتمرکز و بدون نیاز به هرگونه وثیقه.
  • بسیار مقیاس‌پذیر.
• معایب:
  • مکانیسم بسیار پیچیده.
  • از نظر تاریخی، در برابر شوک‌های شدید بازار بسیار شکننده بوده‌اند. فروپاشی فاجعه‌بار TerraUSD (UST) در می ۲۰۲۲ که میلیاردها دلار از ارزش بازار را نابود کرد، نمونه بارزی از ریسک این مدل است.

تاریخچه و سیر تکاملی: از BitUSD تا غول‌های امروزی

ایده یک دلار دیجیتال از ابتدای اینترنت وجود داشته است، اما اولین استیبل کوین واقعی در سال ۲۰۱۴ با نام BitUSD بر روی بلاکچین BitShares راه‌اندازی شد. با این حال، این تتر (USDT) بود که در همان سال توسط Tether Limited عرضه شد و به‌تدریج به محبوب‌ترین و پرکاربردترین استیبل کوین جهان تبدیل شد. تتر با این ایده ساده که هر توکن USDT با یک دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود، به‌سرعت در میان معامله‌گران محبوب شد.

با این حال، تتر همواره با جنجال‌هایی در مورد شفافیت ذخایر خود روبرو بوده است. این عدم شفافیت راه را برای ظهور رقبایی باز کرد که بر شفافیت و حسابرسی منظم تأکید داشتند. یو اس دی سی (USDC) که در سال ۲۰۱۸ توسط کنسرسیوم Centre (متشکل از Circle و Coinbase) راه‌اندازی شد، به عنوان یک جایگزین کاملاً قانون‌مند و شفاف، به سرعت رشد کرد.

در همین حین، MakerDAO با معرفی Dai (DAI) در سال ۲۰۱۷، اولین استیبل کوین غیرمتمرکز موفق را به جهان معرفی کرد که جایگاه ویژه‌ای در اکوسیستم DeFi پیدا کرد.

استیبل کوین های معروف در بازار امروز

1.    Tether (USDT): همچنان با بیشترین ارزش بازار و حجم معاملات، پادشاه بی‌رقیب استیبل کوین‌ها است و در اکثر صرافی‌های بزرگ جهان پشتیبانی می‌شود.

2.    USD Coin (USDC): به عنوان دومین استیبل کوین بزرگ، به دلیل شفافیت بالا و رعایت قوانین، گزینه مورد علاقه بسیاری از نهادها و سرمایه‌گذاران است.

3.    Dai (DAI): مهم‌ترین استیبل کوین غیرمتمرکز که در قلب بسیاری از پروتکل‌های DeFi قرار دارد.

4.    TrueUSD (TUSD): یکی دیگر از استیبل کوین‌های با پشتوانه دلار که بر تأیید آنی ذخایر از طریق فناوری Chainlink PoR تأکید دارد.

معرفی کاربردهای استیبل کوین‌ها

بی‌شک با پیشرفت و توسعه هر چه بیشتر دنیای بلاکچین و ارزهای دیجیتال، استیبل‌کوین‌ها نیز جایگاه قوی‌تری پیدا می‌کنند. به عبارتی فعالین حوزه رمزارزها بیشتر با ماهیت استیبل‌کوین‌ها آشنا می‌شوند. کاربردهای زیادی برای استیبل‌کوین‌ها تعریف شده است که در اینجا به معرفی و شرح برخی از آن‌ها می‌پردازیم:

پرداخت‌های بین‌المللی

اولین چیزی که شاید به ذهن هر فردی برسد امکان نقل و انتقالات مالی بین کشورها است. در حالت عادی انجام این کار با چالش‌های زیادی روبرو است و به سادگی امکان‌پذیر نیست.

ساخت یک حساب بانکی مانند پی‌پال و ثبت حقوقی آن و در ادامه تبدیلات ارزی از جمله دردسرهایی است که برای انتقال پول از یک کشور به کشوری دیگر وجود دارد. حال آن که با وجود ارزهای دیجیتال و به خصوص استیبل‌کوین‌ها این امر به راحتی و بدون دردسرهای قانونی، امکان‌پذیر است.

راه آسان برای معاملات پیچیده‌تر

انجام معاملات پیچیده با چالش‌های زیاد در دنیای ارزهای دیجیتال به راحتی انجام می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به خرید طلا یا نقره اشاره کرد که در دنیای واقعی امر ساده‌ای نیست، چرا که چالش‌های قانونی کار را پیچیده می‌کند.

در این جا هیچ چالش قانونی وجود نداشته و خرید و فروش طلا و نقره دیجیتال به راحتی امکان‌پذیر است. این مورد یکی از مواردی است که به مرور به عنوان ارزش ماهیت استیبل‌کوین‌ها افزوده شده است.

از سویی دیگر نگهداری این دارایی‌ها یک مشکل بزرگ است. ممکن است بانک خدمات مطمئنی برای نگهداری از طلا یا نقره ارائه ندهد یا حداقل با محدودیت‌هایی در این امر مواجه شویم. در حالی که استیبل‌کوین‌های کامودیتی نیاز به نگهداری در ولت‌ها دارند که جایگاه بسیار امنی هستند.

پرداخت دستمزد

کاربرد دیگر استیبل‌کوین‌ها، پرداخت دستمزد است. این کار می‌تواند توسط یک بیزینس خاص انجام شود یا می‌تواند توسط یک فرد عادی انجام شود. البته این موضوع چندان رایج نیست، اما نشانه‌ها حاکی از آن است که به مرور زمان پرداخت دستمزد به وسیله استیبل‌کوین‌ها دارد جایگاه خود را پیدا می‌کند.

جایگزینی برای ارزهای فیات

چیزی که تقریبا خیلی از افراد جامعه آن را لمس کرده‌اند، جایگزینی استیبل‌کوین‌ها به جای نسخه‌های فیات است. در خیلی از پرداخت‌های آئلاین دیگر استیبل‌کوین‌ها رایج‌تر شده‌اند و انتظار می‌رود به مرور زمان استفاده بیشتری از آن‌ها شود. فروشگاه‌ها و کافه‌ها و مراکز ارائه خدمات مختلف تماما استفاده از ارزهای دیجیتال را بیشتر مرسوم می‌کنند.

چالش‌ها، ریسک‌ها و آینده قانون‌گذاری

با وجود تمام مزایا، سرمایه‌گذاری در استیبل کوین بدون ریسک نیست. ریسک اصلی در مدل‌های متمرکز، “ریسک طرف مقابل” است؛ شما باید به شرکت صادرکننده اعتماد کنید. در مدل‌های الگوریتمی، “ریسک de-pegging” یا از دست رفتن ثبات قیمت، یک تهدید جدی است.

رشد انفجاری بازار استیبل کوین (که ارزش آن به بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار رسیده) توجه نهادهای نظارتی جهانی را به خود جلب کرده است.

• در اروپا: قانون بازارهای دارایی‌های کریپتویی (MiCA) که در سال ۲۰۲۳ اجرایی شد، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای صادرکنندگان استیبل کوین وضع کرده و عملاً استیبل کوین‌های الگوریتمی را ممنوع کرده است.
• در ایالات متحده: سیاست‌مداران در حال تدوین چارچوب‌های قانونی هستند. لایحه Lummis-Gillibrand در سال ۲۰۲۴ پیشنهاد می‌کند که صادرکنندگان استیبل کوین باید مانند بانک‌ها یا مؤسسات امانی تحت نظارت قرار گیرند.

این قوانین با هدف حفاظت از سرمایه‌گذاران و جلوگیری از ریسک‌های سیستمی برای اقتصاد جهانی طراحی می‌شوند و آینده این صنعت را شکل خواهند داد.

کلام پایانی: نقش حیاتی استیبل کوین در آینده اقتصاد

در پایان این مقاله از اینوکس، به سوال اولیه بازمی‌گردیم: استیبل کوین چیست؟ استیبل کوین چیزی فراتر از یک ارز دیجیتال با قیمت ثابت است؛ بلکه یک زیرساخت مالی حیاتی، یک ابزار قدرتمند برای مدیریت ریسک و یک کاتالیزور برای پذیرش جهانی فناوری بلاکچین است.

این دارایی‌ها با ایجاد ثبات در یک دنیای پرنوسان، در حال تغییر چشم‌انداز پرداخت‌های جهانی، سرمایه‌گذاری و امور مالی غیرمتمرکز هستند.

با وجود چالش‌های پیش رو، به‌ویژه در زمینه قانون‌گذاری، استیبل کوین‌ها ثابت کرده‌اند که جزء جدایی‌ناپذیر اکوسیستم دارایی‌های دیجیتال هستند. همان‌طور که این فضا به بلوغ خود ادامه می‌دهد، نقش استیبل کوین به‌عنوان پل ارتباطی میان امور مالی سنتی و آینده دیجیتال، تنها پررنگ‌تر خواهد شد.

سوالات متداول