تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟
با افزایش تعداد ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر، صرافی‌های بسیاری نیز به بازار معرفی شدند. این صرافی‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه مبادله، خرید و فروش انواع رمزارزها را می‌دهند؛ اما یکی از مهمترین مسائلی که برای هر معامله‌گری ایجاد می‌شود، درک تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز است، که در این مقاله از وبسایت اینوکس به معرفی و بررسی تفاوت‌های بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز می‌پردازیم.
صرافی متمرکز چیست؟
صرافی متمرکز (Centralized Exchange) همانطور که از نامش پیداست، به عنوان یک واسطه بین خریداران و فروشندگان عمل می‌کند. تمام تراکنش‌های مربوط به ارزهای دیجیتال از طریق صرافی‌های متمرکز و با قابلیت اطمینان بالا انجام می‌شوند.
صرافی‌های متمرکز را باید نهادهایی در نظر گرفت که به کاربران امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را با ارزهای فیات مانند دلار آمریکا می‌دهند. این صرافی‌ها بر دارایی کاربران کنترل دارند و اغلب به عنوان حافظ و نگهدارنده پول آنها شناخته می‌شوند. معروف‌ترین صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال عبارتند از:
- Bitfinex
- Coinbase
- Gemini
- GDAX
- Huobi Global
- Kraken
| مزایای صرافی متمرکز | معایب صرافی متمرکز |
| رابط کاربرپسند و پلتفرم‌های ساده | آسیب پذیری در برابر هک یا تهدیدات امنیت سایبری |
| وجود لایه اضافی از امنیت و قابلیت اعتماد | دریافت هزینه‌های خدمات (کارمزد) |
| کنترل شده توسط یک نهاد متمرکز |
صرافی غیرمتمرکز چیست؟
صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) جایگزینی برای صرافی متمرکز است که در آن هیچ نهاد واحدی مسئول دارایی‌های معامله‌گران نیست. در این نوع صرافی از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز برای خودکارسازی تراکنش‌ها و معاملات استفاده می‌شود.
صرافی غیرمتمرکز نسبت به صرافی متمرکز ایمن‌تر است، زیرا هیچ گونه نقض امنیتی در آن امکان پذیر نیست، مشروط بر اینکه قرارداد هوشمند به درستی ساخته شده باشد. از سویی دیگر، کاربران در صرافی‌های غیرمتمرکز کنترل دارایی‌های خود را بر عهده دارند. چند نمونه از صرافی‌های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال عبارتند از:
- 0x Protocol (Matcha)
- PancakeSwap
- Uniswap
- Sushiswap
- Curve
- Venus
| مزایای صرافی غیرمتمرکز | معایب صرافی غیرمتمرکز |
| فعالیت به صورت کاملاً خصوصی و ناشناس | عدم معامله با ارز فیات |
| بدون نیاز به انتقال دارایی به شخص ثالث | خطر زیان دائمی برای تامین کنندگان نقدینگی |
| کارمزدها بین تأمین‌کنندگان نقدینگی توزیع می‌شود، نه به یک نهاد متمرکز | ناچیز بودن نقدینگی و دشواری در اجرای سفارش‌های بزرگ |
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
اکنون که دیدگاه واضح‌تری نسبت به عملکرد صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز پیدا کردید، بیایید به تفاوت‌های بین این دو صرافی از نظر ویژگی‌ها، امنیت، تنوع دارایی‌ها، نقدینگی، کارمزدها و سایر موارد بپردازیم:
ویژگی‌های صرافی
صرافی‌های متمرکز از نظر عملکرد نسبت به صرافی‌های غیرمتمرکز گزینه بهتری محسوب می‌شوند. کاربران در صرافی‌های مترکز به معاملات مارجین، ابزارهای مدیریت سبد و چندین نوع سفارش پیچیده دسترسی دارند. از سوی دیگر، مشتریان صرافی‌های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال به تعداد محدودی از انواع سفارشات دسترسی خواهند داشت؛ اما باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند قابلیت‌های خود را افزایش دهند.
امنیت حساب
کلاهبرداری در یک صرافی متمرکز به ندرت رخ می‌دهد. صرافی‌های متمرکز امنیت شخصی کاربران و کیف پول آنها را حفظ می‌کنند. این بدین معناست که در صورت فراموش کردن رمز عبور، کاربر می‌تواند از صرافی بخواهید رمز عبورش را بازنشانی کند. با این حال، اگر در صرافی غیرمتمرکز فریب پروژه‌های کلاهبرداری را خوردید، راهی برای بازگرداندن پولتان وجود ندارد. از آنجایی که کاربر در صرافی غیرمتمرکز کنترل کامل حساب خود را دارد، اگر عبارت بازیابی خود را فراموش کند، نمی‌تواند رمز عبور خود را تغییر دهد.
تنوع دارایی‌ها
از سال 2021 تا کنون بیش از 4 هزار ارز دیجیتال وارد بازار شده‌اند. برای فهرست شدن هر ارز دیجیتال در صرافی متمرکز به مواردی مانند معیارهای امنیتی، فعالیت‌های تجاری و ملزومات قانونی نیاز است. یک کاربر یا یک شرکت می‌تواند هر چیزی را در صرافی متمرکز فهرست کند. این بدان معناست کاربر یا شرکت ریسک بیشتری را متقبل خواهد شد، اما می‌تواند دارایی‌های جدید و مورد تقاضا را به سرعت معامله کند. اگر در مورد شرایط بازار تحقیقات کاملی انجام ندهید، ممکن است ارز دیجیتال جدید در صرافی غیرمتمرکز به دارایی بی‌ارزشی تبدیل شود.
میزان نقدینگی
یکی از بزرگترین ایرادات صرافی‌های غیرمتمرکز این است که نتوانسته‌اند به سطح نقدینگی صرافی‌های متمرکز برسند. برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز اخیراً مکانیزم نقدینگی جدیدی را برای حل این مشکل معرفی کرده‌اند که بازارسازان خودکار (AMM)نام دارد. با وجود اینکه بازارسازان خودکار ارزش بسیار زیادی دارند، اما نمی‌توانند دقت و عملکرد دفترهای سفارش را با نقدینگی صرافی‌های متمرکز جایگزین کنند.
هزینه‌های تراکنش
اکثر معامله گران ارزهای دیجیتال در مورد هزینه‌های معاملات خود نگران هستند. یک صرافی غیرمتمرکز مشابه صرافی متمرکز عمل می‌کند، زیرا درصدی از هزینه را برای هر تراکنش دریافت می‌کند. در نتیجه، زمانی که تراکنش آماده قرار گرفتن در یک صرافی غیرمتمرکز باشد، کاربر باید هزینه گس را بپردازد تا معامله از طریق بلاکچین تایید شود. این موضوع بسته به شبکه بلاکچین می‌تواند گران باشد. از سویی دیگر، یک صرافی متمرکز از هر معامله کارمزد دریافت می‌کند. کارمزد ممکن است کم یا زیاد باشد.
سرعت در عملکرد
یکی از مواردی که مزیت صرافی‌های متمرکز را نشان می‌دهد، سرعت در عملکرد است. صرافی‌های متمرکز سریع‌تر از صرافی‌های غیرمتمرکز کار می‌کنند. یک صرافی متمرکز به طور متوسط 10 ثانیه طول می‌کشد تا یک تراکنش را به تکمیل کند، اما یک صرافی غیرمتمرکز 15 ثانیه طول می‌کشد تا سفارش را اجرا کند.
قابلیت استفاده
صرافی‌های متمرکز از نظر قابلیت استفاده گزینه بهتری هستند. استفاده از این صرافی‌ها در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز آسان‌تر است. زمانی که یک واسطه تراکنش‌ها را انجام می‌دهد و کاربر تنها هزینه‌ای ناچیز را می‌پردازد، امکان دسترسی به پول راحت‌تر می‌شود. همچنین، اپلیکیشن‌های بانکداری آنلاین از سوی صرافی‌های متمرکز در اختیار کاربران قرار می‌گیرند تا بتوانند به صورت بصری دارایی‌های خود را بررسی کنند.
کنترل دارایی
یکی دیگر از مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز این است که کاربر کنترل دارایی‌های خود را در دست دارد. از طرفی، صرافی متمرکز بر کل دارایی کاربران کنترل خواهد داشت. اگر صرافی کلاهبرداری باشد، کل پول کاربران دزدیده می‌شود، زیرا صرافی متمرکز برای دارایی آنها کنترل دارد. برای مثال، 713 میلیون دلار در سال 2018 به دلیل نقص در صرافی Coincheck دزدیده شد.
قوانین نظارتی
صرافی‌های متمرکز از مقررات پیروی می‌کنند و با نهادهای نظارتی همکاری دارند. این صرافی‌ها پایگاه داده احراز هویت مشتری (KYC) را حفظ می‌کنند. آنها از نرم افزارهای خاصی بهره می‌برند تا مطمئن شوند که معاملات بدون مشکل اجرا می‌شوند. دولت به اکثر صرافی‌های متمرکز مجوز می‌دهد و آنها را تنظیم می‌کند. از سویی دیگر، مبادلات ارزهای دیجیتال ممکن است در برخی کشورها مانند چین، کره جنوبی، هند و روسیه ممنوع باشند؛ بنابراین رعایت مقررات به نفع صرافی‌های متمرکز است. برعکس، دولت‌ها و تنظیم کننده‌ها هیچ تاثیری بر مبادلات غیرمتمرکز ندارند و این موضوع مهمترین مزیت صرافی‌های متمرکز است.
جدول خلاصه تفاوت صرافی غیرمتمرکز با صرافی متمرکز
در اینجا یک تفکیک اساسی از تفاوت‌های بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز ارز دیجیتال آورده شده است:
| ویژگی | صرافی متمرکز | صرافی غیرمتمرکز |
| سهولت استفاده | کاربر پسند | پیچیده |
| امنیت | خطر هک شدن | خطر بهره برداری از قرارداد هوشمند |
| امکانات | تنوع امکانات | ویژگی‌های محدود |
| سرعت | فوری | سفارش باید در بلاک چین تایید شود |
| هزینه | هزینه استاندارد را شارژ می‌کند | هزینه گس |
| حجم تردینگ | بالا | کم |
| نقدینگی | بالا | کم |
| مقررات | به راحتی تنظیم می‌شود | مقررات پیچیده |
| پرداخت فیات | دارد | ندارد |
سخن اینوکس با شما
اگرچه یک صرافی متمرکز کاربرپسندتر و به طور بالقوه ایمن‌تر است، اما یک صرافی غیرمتمرکز نوآوری انقلابی محسوب می‌شود که به احتمال زیاد در آینده به استاندارد صنعت تبدیل خواهد شد. از نظر مزایای کوتاه مدت، صرافی‌های متمرکز می‌تواند ورود ایمن شما به دنیای کریپتوکارنسی را فراهم کنند، اما اگر معامله گر حرفه‌ای هستید، صرافی‌های غیرمتمرکز محیطی پرمخاطره ولی با پاداش‌های بزرگ را فراهم می‌کنند. همچنین قانون طلایی معاملات ارزهای دیجیتال را در نظر داشته باشید که می‌گوید: «مقدار پولی را سرمایه گذاری کنید که امکان از دست دادن آن را دارید!»
