توکن احراز هویت چیست و چه فایده‌ای دارد؟
روش‌های مختلفی برای احراز هویت در سایت‌ها، پلتفرم‌ها و شبکه‌های سازمانی وجود دارد. رایج‌ترین روش این کار به‌وسیله‌ی نام کاربری و رمز عبور انجام می‌شود. با این‌حال، با گسترش تکنولوژی و خصوصاً فناوری بلاکچین، روش‌های جدیدی برای احراز هویت ایجاد شده است. یکی از این روش‌های جدید و کارآمد، توکن امنیتی یا توکن احراز هویت (Security Token) است. در واقع توکن امنیتی، نوعی ابزار (Device) محسوب می‌شود که به‌صورت یک کلید برای ورود به سایت‌ها یا شبکه‌های سازمانی، کاربرد دارد. در این مقاله از اینوکس، بررسی می‌کنیم که توکن احراز هویت چیست و چه کاربردی دارد. توصیه می‌کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
توکن احراز هویت چیست؟
در این رابطه بخوانید: اجباری شدن احراز هویت در صرافی کوکوین؛ تحریم در انتظار کاربران ایرانی؟
در ابتدا می‌خواهیم بدانیم توکن احراز هویت چیست و چه فایده‌ای دارد. توکن احراز هویت (Security Token) شامل اطلاعات مربوط به یک شخص است و در واقع هویت افراد را مشخص می‌کند. به عبارتی در سازمان‌ها، با استفاده از توکن احراز هویت، فرآیند تشخیص هویت انجام شده و اجازه‌ی دسترسی به شبکه برای این افراد، صادر می‌شود. چنین موضوعی باعث می‌شود کاربران با استفاده از این توکن‌ها، بدون نیاز به نام کاربری و رمز عبور، به چنین مواردی دسترسی داشته باشند:
- نرم‌افزارها
- وب‌سایت‌ها
- سرویس‌ها
- رابط‌های برنامه‌نویسی (API)
- و…
با استفاده از این توکن، کاربران با یک‌بار اتصال به سرویس موردنظر، توکن احراز هویت اختصاصی خود را ایجاد کرده و برای ورود به سیستم از آن استفاده می‌کنند. در واقع این توکن‌ها، شبیه «نامه‌های مهروموم شده» هستند و تا زمانی که کاربر از سیستم خود خارج نشود، با استفاده از این توکن امنیتی می‌تواند از انواع خدمات موجود در آن بهره‌مند شود.
توکن احراز هویت از چه بخش‌های تشکیل شده است؟
برای اینکه بهتر آگاه شویم که توکن احراز هویت چیست، باید بخش‌های مختلف آن را بررسی کنیم. یک توکن احراز هویت از بخش‌های زیر تشکیل شده است:
- هدر یا سرتیتر (Header): هدر، نوع توکن موردنظر و همچنین الگوریتم امضای استفاده شده در آن را مشخص می‌کند.
- پی‌لود (Payload): پی‌لود، صادرکننده‌ی توکن و جزئیات انقضای آن را مشخص می‌کند. همچنین اطلاعات مناسبی درباره‌ی کاربر و سایر ابرداده‌ها (Metadata) در پی‌لود قرار دارد.
- امضا (Signature): امضا، صحت پیام و اینکه پیام در طی انتقال، تغییر نکرده است را مشخص می‌کند. در واقع با این عنصر، کاربر از ایمنی و امنیت این سرویس آگاهی مناسبی پیدا می‌کند.
سازوکار و نوع فعالیت این توکن‌ها به چه صورتی است؟
توکن‌های احراز هویت (Security Tokens)، شامل اطلاعاتی هستند که توسط سرور یا پایگاه داده ایجاد شده و هویت یک کاربر خاص را مشخص می‌کنند. این توکن‌ها برای ورود کاربران، رمز عبور یکبارمصرفی را تولید می‌کنند که باید توسط سرور تأیید شود. با این‌حال، اول از همه کاربر باید توکن خود را به ثبت برساند تا بتواند برای ورود در دفعات بعدی، از آن استفاده کند.
تنها زمانی که توکن احراز هویت ثبت شده باشد، می‌توان از آن به‌عنوان یک «دستگاه قابل‌اعتماد» (Trusted Device) استفاده کرد. در نتیجه، احراز هویت مبتنی بر توکن، تنها زمانی انجام می‌شود که شخص بتواند ثابت کند که یک کاربر قانونی است و از یک رمز عبور معتبر استفاده می‌کند. از این طریق، سرور (نرم‌افزار، شبکه‌ی سازمانی و…) رمز امنیتی را تأیید کرده و به کاربر اجازه‌ی ورود به سیستم را می‌دهد.
توکن احراز هویت شامل چند دسته است؟
پس از آنکه اطلاعات کافی درباره « توکن احراز هویت چیست » بدست آوردیم، نوبت آن رسیده است که درباره دسته بندی‌های مختلف این توکن، اطلاعاتی را کسب کنیم. به‌طورکلی، توکن‌های احراز هویت (Security Tokens) به 4 دسته مختلف تقسیم می‌شوند:
۱. توکن‌های سخت‌افزاری
توکن احراز هویت سخت‌افزاری یا توکن‌های متصل (Connected Tokens)، یک دستگاه فیزیکی کوچک است که به دو نوع «کارت‌های هوشمند» (Smart Cards) و «توکن‌های یو‌اس‌بی» (USB Tokens) تقسیم می‌شود. برای استفاده از این توکن‌ها، به یک کارت‌خوان هوشمند یا درگاه یو‌اس‌بی (USB Port) نیاز است.
۲. توکن‌های نرم‌افزاری
توکن احراز هویت نرم‌افزاری، قابل‌لمس نیست و به‌صورت یک نرم‌افزار بر روی دستگاه کامپیوتری فرد نصب می‌شود. این دستگاه می‌تواند شامل کامپیوتر، تلفن هوشمند، تبلت یا حتی مرورگر شما باشد. در واقع با استفاده از فناوری پیشرفته‌ی «کلیدهای پویای تصادفی» (Random Dynamic Keys)، کاربر می‌تواند حتی با مرورگر خود نیز توکن احراز هویت ایجاد کند.
۳. توکن‌های بدون تماس
توکن‌های بدون تماس (Contactless Tokens) با اتصال به یک کامپیوتر مجاور و بدون نیاز به وصل‌شدن فیزیکی به سرور، کار می‌کنند. یک مثال خوب برای این دسته، توکن‌های “Microsoft’s Ring Device” هستند که به کاربران کمک می‌کنند بدون نیاز به رمز عبور و به‌راحتی، وارد سیستم‌های حاوی سیستم‌عامل ویندوز 10 شوند.
۴. توکن‌های قطع‌شده
با استفاده از توکن‌های قطع‌شده (Disconnected Tokens)، کاربران یک کد تأیید یک‌بارمصرف را دریافت کرده و به‌صورت دستی آن را وارد می‌کنند. یک مثال خوب برای این توکن‌ها، کد احراز هویت دومرحله‌ای (2FA) مورد استفاده در تلفن‌های همراه است.
مزایای استفاده از نرم‌افزار توکن احراز هویت چیست؟
معمولاً توکن احراز هویت نرم‌افزاری، محبوبیت بیشتری نسبت به سایر دسته‌ها دارد و دارای ویژگی‌های مفیدی است. مزایای توکن احراز هویت نرم‌افزاری عبارت‌اند از:
- تجربه کاربری بهتر: توکن احراز هویت نرم‌افزاری، ورود به سیستم‌های مختلف را ساده کرده و تجربه‌ی کاربری بهتری را برای افراد به همراه دارد. همچنین این توکن‌ها، می‌توانند کار را برای تیم فناوری اطلاعات شرکت‌ها، آسان‌تر کنند.
- مقرون‌به‌صرفه: برخلاف توکن احراز هویت سخت‌افزاری، توکن احراز هویت نرم‌افزاری هیچ هزینه‌ای برای کاربران ندارد. همچنین این توکن‌ها مفقود نمی‌شوند و آسیبی نیز به آن‌ها نمی‌رسد.
- به‌روزرسانی: آپدیت یا بروزرسانی یک توکن احراز هویت نرم‌افزاری، بسیار ساده است و از راه دور نیز انجام می‌شود. این موضوع باعث می‌شود تیم فناوری اطلاعات یک شرکت با خیالی آسوده این موضوع را پیگیری کرده و آپدیت و ارتقای آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن، انجام دهد.
توکن‌های احراز هویت شامل چه ویژگی‌هایی هستند؟
به صورت کلی، ویژگی‌های منحصربه‌فرد توکن‌های احراز هویت، این دسته از توکن‌ها را نسبت به سایر روش‌های ورود و احراز هویت، ممتاز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
- پروتکل بدون حالت: توکن‌های احراز هویت «بدون حالت» (Stateless) هستند؛ یعنی اطلاعات مورد نیاز برای ورود را در خود نگه می‌دارند و کاربران برای ورود نیاز به ارائه‌ی اطلاعات ندارند.
- منقضی شدن پس از فعالیت: پس از خروج از سیستم، توکن ارائه‌شده منقضی می‌شود؛ بنابراین، خطر سوءاستفاده‌ی سایبری و مواردی نظیر هک و از دست رفتن اطلاعات، از بین می‌رود.
- تولید به صورت رمزنگاری‌شده و ماشینی: توکن احراز هویت بر اساس فناوری رمزنگاری و با استفاده ماشینها تولید می‌شود. در نتیجه در هر بار ورود، یک توکن منحصربه‌فرد برای کاربران تولید می‌شود و از این طریق، جلوی دست‌کاری در سیستم و ورود غیرمجاز گرفته می‌شود.
- ساده‌سازی فرآیند ورود: با استفاده از توکن احراز هویت، ورود به سیستم‌ها ساده‌تر می‌شود و کاربران نیازی ندارند برای هر بار ورود، اطلاعات خود را دوباره وارد کنند.
- جلوگیری از هک: توکن احراز هویت، یک لایه امنیتی به سرورها اضافه می‌کند و از این طریق، جلوی هک و حملات سایبری به سرورها را می‌گیرد.
سخن اینوکس با شما
توکن احراز هویت، یکی از روش‌های جدید ورود به انواع سرورها (وب‌سایت‌ها، شبکه‌ها، نرم‌افزارها و…) است. از این طریق، فرآیند احراز هویت ساده شده و امنیت بسیار بالایی ایجاد می‌شود. در این محتوا سعی شد به صورت کامل و تخصصی درباره این دسته از توکن‌ها صحبت شود و مزیت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها عنوان شود. در پایان امیدواریم از خواندن این محتوا که درباره « توکن احراز هویت چیست » لذت برده باشید و اطلاعات کافی در اینباره را بدست آورده باشید.
